ICC Seri Tahkim Kuralları
Giriş
Milletlerarası Ticaret Odası Uluslararası Tahkim Mahkemesi (“ICC”), Milletlerarası Ticaret Odası Tahkim Kuralları’na (“ICC Kuralları”) önemli değişiklikler getirdi. Bu değişiklikler arasında, ICC Kuralları’na seri tahkim kurallarının dahil edilmesi de bulunmaktadır. Yayınlanan basın açıklamasında değişikliklerin, “ICC tahkimlerinin etkinlik ve şeffaflığının artırılmasını amaçladığı” ifade edilmektedir. Yenilenen ICC Kuralları’nın yürürlük tarihi 1 Mart 2017 olarak belirlenmiştir[1].
Seri Tahkim Nedir?
Seri tahkim, uyuşmazlıkların daha az masraf ile ve daha kısa sürede çözümlenmesi amacıyla tahkim kurumlarının son dönemde benimsemeye başladıkları bir tahkim usulüdür ve genellikle dava konusunun nispeten düşük olduğu uyuşmazlıklarda uygulanır. Bu kapsamda tahkim sürecinin bir bütün halinde kısaltılmasını amaçlar. Tarafların seri tahkim yoluna başvurması halinde, daha az usuli aşama, daha kısa süreler ve daha düşük masraf ve harcamalar söz konusudur.
Amerikan Tahkim Derneği Tahkim Kuralları, İstanbul Tahkim Merkezi Tahkim Kuralları, Stockholm Ticaret Odası Tahkim Enstitüsü Tahkim Kuralları, Singapur Tahkim Merkezi Uluslararası Tahkim Kuralları ve Bombay Uluslararası Tahkim Merkezi Kuralları, seri tahkim usulünü kabul eden uluslararası tahkim kurumlarının bazılarıdır.
Örneğin, İstanbul Tahkim Merkezi Tahkim Kuralları’nın seri tahkime ilişkin hükümlerine göre[2], toplam dava konusunun 300.000 Türk Lirası’nı geçmediği davalar seri tahkim kuralları uyarınca yürütülür. Uyuşmazlık, tek hakem tarafından incelenir ve tek hakem, dava dosyası kendisine iletildikten sonra 3 ay içinde ve yazılı son dilekçenin sunulmasından veya duruşmaların tamamlanmasından itibaren 1 ay içinde uyuşmazlık hakkındaki kararını verir.
ICC Seri Tahkim Kuralları’nın Özellikleri
ICC önünde yürütülecek seri tahkim usulü, ICC Kuralları m. 30 ve Ek-6’da yer alan Seri Tahkim Usulü Kuralları (birlikte “Seri Tahkim Kuralları”)’na tabidir. ICC Kuralları m. 30’da, taraflar ICC Kuralları’nın uygulanmasına karar vermiş ise ve Seri Tahkim Kuralları ile taraflar arasındaki tahkim anlaşması çelişiyorsa, Seri Tahkim Kuralları’nın uygulanacağı açıkça ifade edilmiştir. Ancak bunun için, tahkim anlaşmasının, Seri Tahkim Kuralları yürürlüğe girdikten sonraki bir tarihte yapılması gerekir.
Yenilenen ICC Kuralları’na göre, 2.000.000 Amerikan Doları’nın altındaki uyuşmazlıklar kendiliğinden Seri Tahkim Kuralları’na tabidir. Taraflar, Seri Tahkim Kuralları’nın uygulanmamasını arzu ederse, bu kuralların uygulanmayacağını açıkça ifade etmelidir. Taraflar, 2.000.000 Amerikan Doları’nın üstündeki uyuşmazlıklarının Seri Tahkim Kuralları uyarınca çözümlenmesini de kararlaştırabilir; ancak bu anlaşmanın herhangi bir tereddüde yol açmayacak şekilde yapılması gerekir. Bununla birlikte, uygulanma şartlarının var olmasına rağmen ICC Tahkim Divanı, Seri Tahkim Kuralları’nın uygulanmamasına karar verebilir. Bu kararı, taraflardan birinin talebi üzerine veya re’sen, taraflar ve hakem mahkemesinin de görüşünü aldıktan sonra verebilir. Bu durumda Seri Tahkim Kuralları uygulanmayacaktır.
Seri Tahkim Kuralları’na göre uyuşmazlık tek hakem tarafından çözümlenir. Taraflar tahkim anlaşmalarında uyuşmazlığın birden fazla hakem aracılığıyla çözümlenmesini kararlaştırmış olsalar dahi, dosya tek hakeme tevdi edilir. Taraflar tek hakemi Sekreterlikçe belirlenecek süre içerisinde seçebilir. Tarafların hakem seçimi üzerinde anlaşamaması halinde tek hakem, ICC Tahkim Divanı tarafından atanır. Seri Tahkim Kuralları’nın uygulandığı bir uyuşmazlıkta görev belgesi hazırlanmaz. Tek hakem, duruşma yapmadan, belge talebi sürecini yürütmeden ve tanıkları dinlemeden (olgu tanıkları ve uzman tanıklar), sadece dosya üzerinde karar verebilir. Bu süreçlerin uygulanmasına karar verilmesi halinde ise yazılı beyanların ve tanık ifadelerinin sayısı, uzunluğu ve kapsamının sınırlanması yine tek hakemin takdirindedir.
Karar verme süresi, dosyanın hakeme tevdiinden değil, usule ilişkin ilk toplantının yapılmasından başlar. Bu kapsamda tek hakem kararını, usule ilişkin toplantının yapılmasından itibaren 6 ay içinde verir. Süre uzatımı, ancak istisnai durumlarda ve kabul edilebilir gerekçelerin varlığı halinde yapılabilir.
Sonuç
Diğer bazı tahkim kurumlarının ardından ICC de seri tahkim usulünü kuralları arasına almıştır. Burada amaç, kullanıcılara zaman ve masraf konusunda daha etkin bir usulün sunulmasıdır. Ancak, yapılan değişiklikler şimdiden bazı tartışmaları doğurmuştur. Yukarıda da değinildiği üzere, ICC Kuralları m. 30’un, Seri Tahkim Kuralları’nı taraf anlaşmalarının üstünde tutması ve uyuşmazlıkların, taraflar arasındaki tahkim anlaşmasından bağımsız bir şekilde tek hakem aracılığıyla çözümlenmesi, tahkimde taraf iradelerinin önemi göz önüne alındığında daha pek çok tartışmaya sebep olabilir.
[1] Yenilenen kurallara http://www.iccwbo.org/Data/Documents/Business-Services/Dispute-Resolution-Services/Arbitration/Arbitration-Rules/ICC-Rules-of-Arbitration-2017-Revision/ adresinden ulaşılabilir (Erişim Tarihi 11.11.2016).
[2] İstanbul Tahkim Merkezi Tahkim Kuralları hakkında bkz. H. Ercüment Erdem, İstanbul Tahkim Merkezi Tahkim Kuralları, http://www.erdem-erdem.av.tr/yayinlar/hukuk-postasi/istanbul-tahkim-merkezi-tahkim-kurallari/ (Erişim Tarihi: 11.11.2016).
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
ICC Tahkim ve ADR Komisyonu (“Komisyon”), olası uyuşmazlıkların önlenmesi ve tüm paydaşların ilişkilerinin güçlendirilmesi amacıyla alternatif uyuşmazlık çözüm (“ADR”) mekanizmalarına ilişkin farkındalığı artırmak amacıyla yeni bir rehber ve rapor yayımladı. Uyuşmazlıkların Etkin Yönetimi Rehberi, en uygun...
Birleşme ve Devralmalar (“M&A”), şirketlerin veya varlıkların birleşme, devralma, varlık satın alma veya yönetimin devralması gibi çeşitli finansal işlemler yoluyla yeniden yapılandırılmasını ifade eder. Bu Hukuk Postası Makalesi, hakem heyetleri önüne gelen M&A uyuşmazlıklarını ele alır.
Tahkim uygulaması çerçevesinde esasa girme yasağı (revision au fond) mahkemelerin bir hakem kararını incelerken uyuşmazlığın esasına dair bir inceleme yapmayacakları anlamını taşır. Bu yasak en temelde iptal davaları ile tenfiz süreçlerinde karşımıza çıkar. Bir hakem kararına karşı başvurulabilecek tek kanun...
Türk hukukunda taraflar, üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri haklarla ilgili olarak doğmuş veya doğabilecek uyuşmazlıkların hakemler tarafından çözülmesi konusunda anlaşma yapabilir. Bununla birlikte, taşınmazın aynına ilişkin haklar ile iflas hukuku, aile hukukuna ilişkin uyuşmazlıklar gibi...
4 Eylül 2020 tarihinde, Milletlerarası Ticari Tahkim Konseyi (“ICCA”) çatısı altında bir çalışma grubu “Milletlerarası Tahkimde Fiziki Duruşma Hakkı Mevcut Mudur?” başlıklı bir araştırma projesine başladı. Covid-19 salgını nedeniyle birçok tahkim duruşması çevrimiçi olarak gerçekleştirildi...
Dubai Uluslararası Tahkim Merkezi, 25 Şubat 2022 tarihinde tahkim kurallarını değiştirdi. 2022 Tahkim Kuralları 2 Mart 2022 tarihinde yayınlandı ve 21 Mart 2022 tarihinde yürürlüğe girdi. Kurallar 21 Mart 2022’den sonra yapılan tahkim davalarına uygulanır, taraflarca aksi kararlaştırılmadığı takdirde tahkim...
Achmea’nın AB-içi yatırım uyuşmazlıklarında doğurduğu tartışma katlanarak devam ediyor. Son olarak Paris İstinaf Mahkemesi, Polonya aleyhine sonuçlanan yatırım tahkimlerinde verilen hakem kararlarının Achmea gözetilerek iptaline hükmetti...
Türk hukukunda hakem kararlarına karşı başvurulabilecek kanun yolu, iptal davası olarak düzenlenir. Yabancılık unsuru taşıyan ve tahkim yerinin Türkiye olarak belirlendiği tahkim yargılamalarında 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu (“MTK”) uygulama alanı...
Bilindiği üzere Avrupa Birliği Adalet Divanı’nın (ABAD) bir kararı sonrasında AB-içi uyuşmazlıkların tahkimde görülmesi ve özellikle Enerji Şartı Anlaşması (“EŞA”) altında tahkim konusunda sorunlar ortaya çıkmıştır...
Şirketler hukukunda tahkim uygulaması tahkime elverişlilik konusu başta gelmek üzere birçok açıdan tartışmalı unsurlar barındırır. Bu uyuşmazlıkların tahkime elverişli olduğunun kabul edildiği hukuk sistemlerinde dahi esas sözleşmeye tahkim şartının konulup konulamayacağı...
Yargılama süreçlerine doğrudan etkisi olan teknoloji kullanımındaki büyük artış tahkim için de yararlı oldu. Özellikle dijitalleşme ile tahkim yargılamasının şekli, tarafların gereksinimlerini de dikkate alarak, zaman ve maliyet verimliliğini arttıracak şekilde değişti. Bu doğrultuda ve COVID-19 pandemisine önlem...
Avrupa Birliği Adalet Divanı (“ABAD”), 6 Mart 2018 tarihinde oldukça tartışmalı bir karara imza attı.[1] 1991 tarihli Hollanda-Slovakya İkili Yatırım Anlaşması’nda yer alan tahkim klozunun Avrupa Birliği (“AB”) hukukuna aykırılığına hükmedilen Achmea kararı, yatırım tahkiminde uzun soluklu tartışmaları beraberinde...