Uzlaşma Yönetmeliği Yürürlüğe Girdi
Giriş
Türk rekabet hukukundaki uzlaşma uygulamasının ilk adımları 2020 yılının Haziran ayında 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’a (“4054 sayılı Kanun”) getirilen değişiklikler doğrultusunda atılmıştı.[1] Böylelikle, Avrupa Birliği mevzuatında ve birçok ülke uygulamasında da yer aldığı üzere, uzlaşma müessesesi Türk rekabet hukuku mevzuatına da kazandırılmış oldu.[2] Uzlaşma uygulamasına ilişkin usul ve esaslara ilişkin detaylar ise kanun değişikliğinden yaklaşık bir yıl sonra, 15.07.2021 tarihli ve 31542 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanmak suretiyle yürürlüğe giren Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem ve Kararlar ile Hâkim Durumun Kötüye Kullanılmasına Yönelik Soruşturmalarda Uygulanabilecek Uzlaşma Usulüne İlişkin Yönetmelik (“Yönetmelik”) ile belirlendi. Yönetmelik ile uzlaşma kültürünün Türk rekabet hukukunda oluşturulması ve zamanla yaygınlaşması beklenmektedir. Bu makalede Yönetmelik altında uzlaşma usulüne ilişkin düzenlenen konular kısaca ele alınır.
Uzlaşma Müessesesinin Amacı ve Kapsamı
Uzlaşma müessesi, 4054 sayılı Kanun’un 4. (rekabeti sınırlayıcı anlaşma, uyumlu eylem ve kararlar) ve 6. (hâkim durumun kötüye kullanılması) maddelerinde yasaklanmış davranışlara ilişkin olarak haklarında soruşturma başlatılan teşebbüs veya teşebbüs birliklerinden, ihlalin varlığını ve kapsamını kabul edenler için uygulama alanı bulur. Uzlaşma usulü ile ihlalin varlığı ile kapsamını kabul eden teşebbüslere verilecek idari para cezasında indirim uygulanarak yürürlükteki soruşturma nihai kararla sonlandırılır. Böylece, amaçlanan hem soruşturma sürecinin kısaltılıp hızlandırılarak sonuçlandırılması hem de soruşturmadan kaynaklanan maliyetlerin azaltılmasıdır.
Rekabet Kurulu (“Kurul”), uzlaşma sürecinin başlatılmasında soruşturma sürecinin hızlı bitirilmesinden doğacak usuli faydalar ile birlikte ihlalin varlığına veya kapsamına ilişkin görüş farklılıklarını dikkate alır. Böylece Kurul, uzlaşma usulünün başlatılmasında soruşturma taraflarının sayısı, soruşturma taraflarının önemli bir kısmının uzlaşmaya başvurup başvurmadığı, ihlalin kapsamı ile delillerin niteliği, soruşturma taraflarıyla ihlalin varlığına ve kapsamına ilişkin ortak bir kanaate ulaşmanın mümkün olup olmadığı gibi unsurları göz önünde bulundurabilir.
Önemle belirtilmelidir ki; Yönetmelik’in Geçici 1. Maddesi doğrultusunda Yönetmelik’in hükümleri, Yönetmelik’in yürürlüğe girmesinden önce (15.07.2021’den önce) başlatılıp da soruşturma raporu tebliğ edilmemiş olan soruşturmalar hakkında da uygulanır.
Uzlaşmaya Dair Usul ve Esaslar
Kurul, ihlalin varlığı ile kapsamını kabul eden soruşturma tarafları ile soruşturma raporunun tebliğine kadar uzlaşabilir.
Uzlaşma Sürecinin Başlatılması ve Uzlaşma Görüşmeleri
Uzlaşma usulü, soruşturmaya başlanmasından sonra, soruşturma taraflarının talebi üzerine ya da resen Kurul tarafından başlatılabilir. Soruşturma tarafının/taraflarının uzlaşma görüşmelerinin başlatılmasını talep etmeleri halinde, bu taleplerini yazılı olarak Rekabet Kurumu’na (“Kurum”) iletmeleri gerekir. Kurul bu talebi kabul veya ret edebileceği gibi varsa diğer soruşturma taraflarının da uzlaşma görüşmelerine davet edilmesine karar verebilir.
Eğer Kurul, uzlaşma sürecini re’sen başlatırsa, soruşturma taraflarını uzlaşma görüşmelerine davet eder. Soruşturma tarafları, bu davetin tebliğinden itibaren on beş gün içinde uzlaşma görüşmelerine başlamak isteyip istemediklerini Kurum’a yazılı olarak bildirir. Bu süre geçtikten sonra yapılan bildirimler dikkate alınmaz.
Uzlaşma sürecinin usulüne uygun bir şekilde başlatılmasının ardından Kurum gecikmeksizin ilgili taraflarla uzlaşma görüşmelerini en kısa sürede başlatır. Uzlaşma görüşmeleri birden fazla uzlaşma tarafı ile yürütülecekse görüşmeler ayrı ayrı yapılır.
Uzlaşma görüşmelerinde, uzlaşma tarafının soruşturmaya ilişkin konular hakkında bilgi edinmesi sağlanır. Bunlar; a) uzlaşma tarafı hakkında ileri sürülen iddiaların içeriği, b) isnat edilen ihlalin niteliği ve kapsamı, c) uzlaşma tarafı hakkındaki ihlal isnadına dayanak teşkil eden başlıca deliller, ç) sürecin uzlaşma ile neticelenmesi halinde uygulanabilecek indirim oranı, d) uzlaşma tarafına verilebilecek idari para cezası aralığıdır. Uzlaşma görüşmelerinde, soruşturmanın güvenliğini tehlikeye düşürmemek esastır.
Uzlaşma görüşmelerine başlanmış olması, uzlaşma taraflarının kendileri hakkında isnat edilen ihlali kabul ettikleri anlamına gelmez. Uzlaşma tarafları, uzlaşma metninin sunulmasına kadar uzlaşma sürecinden çekilebilir.
Uzlaşma Metni ve Uzlaşma Kararı
Kurul, uzlaşma görüşmelerinin tamamlanmasını takiben sürece ilişkin ara kararını verir ve uzlaşma ara kararında yer verilen hususlar uzlaşma taraflarınca müzakere konusu yapılamaz. Uzlaşma tarafı, uzlaşma ara kararında bildirilen hususları kabul etmesi halinde bir uzlaşma metni sunar. Bu uzlaşma metninde sunulan beyan ve açıklamalar arasında; uzlaşma tarafının ihlalin varlığını ve kapsamını kabul ettiğine dair açık beyanı, Kurul’un uzlaşma tarafına verebileceği azami idari para cezası oranı ve miktarı ile tarafın uzlaşma usulü çerçevesinde bu ceza oranını ve miktarını kabul ettiğine dair açıklamaları gibi unsurlar yer alır.
Uzlaşma metninin Kurum kayıtlarına girmesini takiben 15 gün içinde Kurul nihai kararını verir ve soruşturma ilgili taraf bakımından sonuçlandırılır. Soruşturmanın en az bir teşebbüs veya teşebbüs birliği bakımından devam ettiği hallerde, gerekçeli uzlaşma nihai kararı, soruşturma sonunda verilecek nihai kararın alınmasından önce uzlaşma tarafına tebliğ edilmez.
Sürecin uzlaşma ile neticelenmesi halinde, idari para cezası ve uzlaşma metninde yer alan hususlar uzlaşmanın taraflarınca dava konusu yapılamaz.
Uygulanan İndirim Oranı
4054 sayılı Kanun’un 43. maddesinde, uzlaşma usulü sonucunda idari para cezasında yüzde yirmi beşe kadar indirim uygulanabileceği düzenlenir. Bu madde Yönetmelik ile herhangi bir ihlal tipi (örn. açık ve ağır ihlal) belirtilmeksizin yüzde onluk bir alt sınır ile sınırlandırılmıştır. Böylece, indirim oranı yüzde ondan yüzde yirmi beşe kadar uygulanabilir hale gelmiştir.
Uzlaşma süreci ile birlikte pişmanlık başvurusunun da bulunması halinde, Aktif İşbirliği Yönetmeliği kapsamında belirlenen indirim oranı ile uzlaşma için belirlenen indirim oranı toplanarak birlikte uygulanır.
Sürecin Uzlaşma ile Sonuçlanmaması
Kimi hallerde uzlaşma süreci uzlaşma ile sonuçlanmaz. Uzlaşma tarafının uzlaşma metnini süresi içinde göndermemesi, gönderilen uzlaşma metninde bulunan eksikliklerin süresi içinde giderilmemesi, uzlaşma tarafının uzlaşma sürecinden çekilmesi halinde ilgili soruşturma tarafı bakımından olağan soruşturma usulü takip edilir. Buna ek olarak, (i) yürütülmekte olan uzlaşma sürecinden beklenen usuli faydanın sağlanamayacağının veya soruşturma taraflarıyla ihlalin varlığına ve kapsamına ilişkin ortak bir kanaate ulaşmanın mümkün olmadığının anlaşılması, (ii) delillerin karartılması tehlikesinin bulunması, (iii) uzlaşma tarafının nihai karara kadar uzlaşma görüşmelerine ilişkin gizlilik yükümlülüğünü ihlal etmesi hallerinde de Kurul, uzlaşma nihai kararına kadar uzlaşma sürecinin tarafların tamamı veya bir kısmı için sona erdirilmesine karar verebilir ve ardından olağan soruşturma usulü takip edilir.
Sonuç
Avrupa Birliği ve başkaca ülkelerin mevzuatında yer alan ve uzun yıllardır uygulama bulan uzlaşma müessesinin Türk rekabet hukukuna kazandırılması -geç kalınmış olsa da- oldukça önemli ve değerlidir. 4054 sayılı Kanun ile düzenlenen uzlaşma sürecinin usul ve esaslarını düzenleyen Uzlaşma Yönetmeliği’nin yürürlüğe girmesiyle birlikte Türk rekabet hukukunda uzlaşma kültürünün yerleşeceğini beklemek mümkündür. Etkin ve verimli bir şekilde yürütülen uzlaşma süreci soruşturma süreçlerini kısaltarak hızlandıracak, vakit ve kaynak tasarrufu yaratacaktır. Kurul’un önümüzdeki dönem soruşturmalarında soruşturma taraflarıyla yürüteceği uzlaşma süreçlerinin rekabet hukukuna katkısını ilgiyle takip edeceğiz.
- Bkz. 04.06.2020 tarihli ve 31165 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 7246 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun.
- Bkz. 7246 sayılı Kanun’un madde gerekçesi, s. 11, https://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem27/yil01/ss215.pdf (Son erişim tarihi: 29.07.2021)
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği’nin (“FIFA”) 16 Aralık 2022 tarihinde gerçekleştirilen toplantısında, FIFA Konseyi tarafından FIFA Futbol Menajerliği Talimatı (“Talimat”) onaylanmıştır. Bu Talimat’ta futbol menajerlerinin hak kazandıkları ücrete üst sınır getirilmesi, lisans koşullarına sınav zorunluluğunun...
Yeniden satış fiyatının belirlenmesi ihlali, son zamanlarda revize edilen AB Dikey Grup Muafiyet Yönetmeliği (VBER) kapsamında hala açık ve ağır (hardcore) bir kısıtlama olarak kabul edilmekte olup, bu da söz konusu ihlal türünün diğer bazı dikey anlaşma türlerinin aksine TFEU (Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Anlaşma)...
Rekabet hukukunda, özellikle birleşme ve devralma işlemleri bakımından teşebbüs kavramının doğru şekilde belirlenmesi son derece önemlidir. Ekonomik bütünlük kavramı, teşebbüslerin hangi ekonomik birimleri kapsadığını ortaya koyma amacı taşır. Ekonomik bütünlük ve aile bağları arasındaki ilişki ise özellikle...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) yerinde incelemenin engellenmesi nedeniyle sıklıkla idari para cezası verdiği, yerinde incelemelere ilişkin hem Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) hem de teşebbüslerin hukuki ve teknik tedbirler aldığı bugünlerde çarpıcı bir gelişme yaşandı. Anayasa Mahkemesi...
Bilişim teknolojilerinin günümüzde hızla gelişmesi ve internet kullanımının giderek artması sonucu ürün ve hizmetlerin tanıtımı ve tüketiciyle buluşmasında çevrimiçi reklamcılık önemli bir kaynak haline gelmiştir. Kullanıcı geçmişi, beğenileri gibi kullanıcıların internet üzerinde bıraktığı dijital ayak izleri aracılığıyla...
Seçici dağıtım sistemleri, sağlayıcıların anlaşma konusu malları veya hizmetleri sadece belirlenmiş kriterlere dayanarak seçtiği dağıtıcılara doğrudan veya dolaylı olarak satmayı taahhüt ettiği, bu dağıtıcıların da söz konusu malları veya hizmetleri yetkilendirilmemiş dağıtıcılara satmamayı...
Hiç şüphesiz COVID 19 pandemisinden beri Rekabet Kurumu’nun en yoğun çalıştığı sektörlerin başında hızlı tüketim malları geliyor. Bu dönemin en önemli gelişmelerinden biri perakendeciler hakkında başlayan soruşturmaların habercisi olan Hızlı Tüketim Malları Perakendeciliği (“HTM”) konusunda başlayan...
Anayasa Mahkemesi’nin (“AYM” veya “Mahkeme”) 2020/67 E. 2022/139 K. sayılı 09.11.2022 tarihli kararında (“Karar”) ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un (“7246 sayılı Kanun”) bazı maddelerinin iptal edilmesi talep edilmiştir. Bu maddeler, 4054 sayılı...
Türk rekabet hukukunda, belirli birleşme ve devralma işlemlerinin hukuki geçerlilik kazanabilmesi için Rekabet Kurulu’ndan (“Kurul”) izin alınması zorunludur. 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) 7. maddesi uyarınca Kurul, izne tabi birleşme ve devralma işlemlerini belirleme...
Rekabet Kurulu (Kurul) geçtiğimiz yıllarda banka ve finansal kuruluşlar hakkında yürüttüğü bir önaraştırma kapsamında, kendilerinden talep edilen bilgileri zamanında veya hiç sağlamadıkları gerekçesiyle bazı bankalar hakkında idari para cezası uygulanmasına karar vermişti. Kurul tarafından idari para cezasına...
Dünyaca ünlü bir ticaret şirketi olan Amazon, dünyanın en büyük çevrimiçi alışveriş platformunu işletir. Amazon, arka planda ticari kararları çoğunlukla ilgili pazar verilerinden beslenen otomatik sistemler tarafından yönlendirilen veri odaklı bir şirkettir. Bununla birlikte, Amazon’un bir platform olarak ikili bir rolü...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) yerinde inceleme yetkisi, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) ihlal edilip edilmediğinin ortaya çıkarılmasında kullanılan en önemli araçların başında gelir. Bu yetkinin etkin bir şekilde kullanılması, incelemelerden verimli sonuçlar elde edilebilmesi...
Harese, ilginç bir Arapça kelime. Develerin çölde çok sevdiği bir diken vardır. Deve dikeni büyük bir hırsla yer. Öyle ki yedikçe ağzı kanar, ama yemeyi bırakmaz. Dikenin tadına, kendi kanının tuzlu tadı karışır. Bu karışık tat onu adeta çılgına çevirir. Kanadıkça yer. Sonunda kan kaybından...
Türkiye’nin önde gelen televizyon içerik sağlayıcısı Krea İçerik Hizmetleri ve Prodüksiyon A.Ş. (“Digiturk”), sıklıkla Rekabet Kurumuna (“Kurum”) yapılan şikayetlere konu olur ve incelendiğinde Rekabet Kurulunun (“Kurul”) neredeyse her yıl Digiturk hakkında karar aldığı görülür. Söz konusu kararlara...
Fransız Rekabet Otoritesi (Autorité de la Concurrence), çevrimiçi reklamcılık sektörüne ilişkin olarak Criteo SA’nın (“Criteo”) şikayeti üzerine başlatılan rekabet hukuku incelemesi çerçevesinde, Fransa pazarındaki rekabetçi endişeleri ortadan kaldırmak amacıyla Meta Platforms Inc., Meta Platforms Ireland Ltd...
Yerinde İncelemelerde Dijital Verilerin İncelenmesine İlişkin Kılavuz (“Kılavuz”) ile Rekabet Kurulu’na (“Kurul”) tanınan teşebbüse ait dijital ortamlarda inceleme yetkisinin kapsamı genişletilirken, günümüzde teşebbüs çalışanları tarafından dijital verilerin silinmesi gerekçesiyle teşebbüse...
Türk rekabet hukuku bakımından görece yeni bir ihlal türü olan hub and spoke karteli, bir pazarda yatay düzeydeki faaliyetleri ile tedarikçi veya perakendeci seviyesinde rakip olan iki bağımsız teşebbüsün, üretim veya dağıtım zincirinin farklı bir seviyesinde faaliyet gösteren bir başka teşebbüs aracılığıyla...
Uzlaşma mekanizması, Türk rekabet hukuku uygulamasına henüz yeni girmiştir. İlgili mekanizma 16.06.2020 tarihinde 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da (“Kanun”) yapılan değişiklikle yürürlüğe konmuş olup, yalnızca iki yıldan az bir süredir uygulamadadır...
E-pazaryeri platformları, ekonomiden aldıkları pay ve büyüme hızlarındaki artış nedeniyle dünya üzerindeki birçok rekabet otoritesinin olduğu gibi Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) da merceği altındadır. Kurum’un e-pazaryeri platformları hakkındaki inceleme sürecinin ilk adımı...
4 Mart 2022 tarihli ve 31768 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ (“Değişiklik Tebliği”) ile Rekabet Kurulu’ndan (“Kurul”) izin alınması gereken işlemlere ilişkin...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) BSH Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“BSH”) tarafından yetkili bayilerinin çevrimiçi pazaryerleri üzerinden satış yapmasının yasaklanması uygulamasına menfi tespit veya muafiyet tanınması talebini değerlendirdiği gerekçeli kararı yayınlandı...
Bir Mezopotamya efsanesi olan Şahmaran’ın Tarsus’ta geçtiği varsayılır. Efsaneye göre yılanların şahı, ölümsüz ve bilge “Şahmaran”dır. Şahmaran, yılanları ile birlikte mağarasında yaşayan güzel bir kadın olarak anlatılır. Yerin yedi kat altında yaşar, gövdesi yılan, başı...
COVID-19 salgını sürecinde, perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile üretici ve toptancı seviyesindeki tedarikçi teşebbüslerin fiyatlama davranışlarındaki rekabetçi endişeler nedeniyle Rekabet Kurumu...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) son dönemde yayınlanan kararlarına bakıldığında, yerinde incelemenin engellenmesi veya zorlaştırılmasına ilişkin verilen kararların sayısında geçmişe kıyasla önemli bir artış olduğu gözlemlenir. Bu durum, Kurul kararlarına da yansıdığı üzere...
Avrupa Komisyonu, 2019 yılından bu yana Credit Suisse, UBS, Barclays, RBS ve HSBC’nin döviz spot ticaret (spot trading - Forex) piyasasındaki danışıklı davranışlarını soruşturuyordu. Komisyon, 02.12.2021 tarihli son basın açıklaması ile soruşturmanın sonuçlandığını duyurdu...
Son yıllarda rekabet hukuku alanındaki değişim tam anlamıyla baş döndürücü. Özellikle dijitalleşme rekabet hukuku kurallarının adeta yeniden yazılmasını gerektiriyor. Rekabet hukuku e-ticaret ve dijital platformlar konusundaki tüm arayışların merkezinde...
Rekabet Hukukunda İhtiyati Tedbir: Türk Rekabet Kurulu’nun Perakendeciler, WhatsApp ve Trendyol Kararları