Rekabet Hukukunda Dosyaya Giriş Hakkı Uygulamaları
Giriş
4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (“4054 Sayılı Kanun”) uyarınca yürütülen soruşturmalarda tarafların kendileri hakkında düzenlenen bilgi ve belgelere erişim hakkı bulunur. Bu hakkın kullanılmasına ilişkin usul ve esaslar 2010/3 sayılı Dosyaya Giriş Hakkının Düzenlenmesine ve Ticari Sırların Korunmasına İlişkin Tebliğ (“2010/3 sayılı Tebliğ”) kapsamında düzenlenir. Dosyaya giriş hakkının kullanılması tarafların savunma hakkını etkin şekilde kullanabilmesi bakımından son derece önemlidir. Bu makalede ilgili hakkın kullanılması sırasında uygulamada ortaya çıkan bazı tartışmalar güncel Rekabet Kurulu (“Kurul”) kararları ışığında ele alınmaktadır.
Yasal Dayanak
4054 Sayılı Kanun’un 44(2). maddesinde “Delillerin Toplanması ve Tarafların Bilgilendirilmesi” konusunda “Haklarında soruşturmaya başlandığı bildirilen taraflar sözlü savunma hakkını kullanma taleplerine kadar kurum bünyesinde kendileri ile ilgili düzenlenmiş her türlü evrakın ve mümkünse elde edilmiş olan her türlü delilin bir nüshasının kendilerine verilmesini isteyebilir” hükmü yer alır. İlaveten, 44(3). maddede “Kurul, tarafları bilgilendirmediği ve savunma hakkı vermediği konuları kararlarına dayanak yapamaz” hükmü, evrak ve bilgi verilmesinin savunma hakkının esasına ilişkin olduğunu gösterir.
Yukarıdaki düzenlemeye ek olarak, 2010/3 Sayılı Tebliğ’de tarafların dosyaya giriş haklarını kullanmalarına dair usul ve esaslar ile 4054 Sayılı Kanun’un uygulanması sırasında elde edilen bilgilerin ticari sır niteliklerinin tespiti ve ticari sır olarak tasnif edilen bilgi ve belgelerin korunmasına yönelik usul ve esaslar düzenlenir.
Dosyaya Giriş Hakkı
2010/3 Sayılı Tebliğ uyarınca dosyaya giriş hakkı, soruşturma kapsamında yeni deliller elde edilmediği müddetçe bir kez kullandırılır. 2010/3 Sayılı Tebliğ, kurum içi yazışmalara ve diğer teşebbüslerin ticari sır ve gizli bilgilerine erişim konusunda bazı istisnalar getirir. Bu kapsamda taraflar, dosyaya giriş hakkı kapsamında, Rekabet Kurumu (“Kurum”) iç yazışmaları ve başka teşebbüs, teşebbüs birliği ve kişilere ilişkin ticari sır ve diğer gizli bilgileri içerenler hariç olmak üzere, Kurum bünyesinde kendileri ile ilgili düzenlenmiş her türlü evraka ve elde edilmiş olan her türlü delile erişebilir.
Kurum içi yazışmalar Kurul’un aldığı nihai kararlar bakımından hazırlayıcı işlem niteliğinde olan birimler arası yazışmalar olarak tanımlanır. Kurum içi yazışmalara erişim tamamen engellenmemiştir. Bu kapsamda, aklayıcı ya da suçlayıcı delil niteliği bulunan diğer kurum içi yazışmalar Pişmanlık Yönetmeliği kapsamında yapılan başvurularda sunulan belgeler ile benzer şekilde Kurum merkezinde incelenebilir.
Taraflarca sunulan dosyaya giriş talepleri soruşturma heyeti tarafından değerlendirilir. Soruşturma heyeti talebin kısmen ya da tamamen uygun olmadığı kanaatine varırsa, talebe ilişkin karar Kurul tarafından verilir. Bu kapsamda, dosyaya giriş talebinin reddedilmesi halinde gerekçesi, talepte bulunana bildirilir.
Dosyaya giriş hakkının kullandırılması yöntemi değişkenlik gösterebilir. Nitekim bu hak, ilgilinin talebi de dikkate alınarak belgelerin fotokopi yolu ile çoğaltılmış nüshalarının veya elektronik kopyalarının verilmesi ya da gönderilmesi suretiyle kullandırılabilir. Öte yandan Kartellerin Ortaya Çıkarılması Amacıyla Aktif İşbirliği Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 6(3) ve 9(3). maddeleri çerçevesinde elde edilen bilgiler ile aklayıcı ya da suçlayıcı delil niteliği bulunan diğer kurum içi yazışmalar, Kurum merkezinde incelenebilir.
Son Dönem Uygulamaları
Soruşturmaların seyri ve tarafların savunmalarını hazırlayabilmesi için büyük öneme sahip olan dosyaya giriş hakkı kullanım yöntemi son dönem kararlarda tartışma konusu oldu.
Kurumsal krediler konusunda yürütülen banka soruşturmasında tarafların kurum içi yazışma kapsamına sokulan belgelere erişim talepleri değerlendirildi.[1] Kurum içi yazışma niteliği olduğuna karar verilen özel sektör tüzel kişilerinden elde edilen belgeler, pişmanlık başvurusu ve eklerinin ticari sırlardan arındırılarak Kurum merkezinde herhangi bir elektronik veya mekanik kopyası alınmadan erişime açılmasına karar verildi. Belgelere erişim esnasında herhangi bir kayıt tutulmayacağı ve yine bu kapsamda inceleyenlerin yanlarında telefon, kayıt cihazı, bellek, fotoğraf makinesi ve not defteri benzeri kayıt tutmaya yarayacak cihaz/eşya bulundurmamaya özen göstermeleri gerektiği belirtildi.
Banka soruşturmasındaki uygulama ile aynı doğrultuda, düzcam sektörüne yönelik yürütülen yakın tarihli bir soruşturmada da kurum içi yazışma olarak kabul edilen bayilerden elde edilen belgelerin; teşebbüslerin açıklamalarıyla sınırlı olarak ve bu açıklamalarda yer alan ticari sır ve gizli bilgi niteliğindeki bilgiler kapatılmak suretiyle, herhangi bir kayıt veya kopya alınmaksızın incelenmek üzere Kurum merkezinde erişime açılmasına karar verildi.[2]
Öte yandan yakın zamanda yayınlanan elektrik sektörüne ilişkin kararlarda dosyaya erişim sırasında kayıt tutulması konusunda farklı bir uygulama yapıldı. Enerjisa kararında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (“EPDK”) ile Kurum arasındaki yazışmalar Kurum içi yazışma kabul edilerek tarafların erişimine açıldı.[3] Yukarıda örneklenen kararlardan farklı olarak bu kararda teşebbüs yetkililerinin belgelere erişimleri esnasında not tutabilecek şekilde inceleme yapabilecekleri sonucuna ulaşıldı; ancak herhangi bir elektronik veya mekanik kopya alamamaları uygulaması devam etti. Aynı şekilde Akdeniz Elektrik kararında da not alınabilmesi konusunda bu yönde bir uygulamaya gidildi.[4]
Yorum
Dosyaya erişim hakkının kullandırılması yöntemlerinin Kurul kararlarıyla netleştiğini görüyoruz. Son dönem soruşturmalarında üst üste Kurum içi yazışma olarak değerlendirilen belgelerin Kurum’da incelenmesi sırasında not defteri de dahil olmak üzere hiçbir kayıt alınamamasına karar verildiğini görüyorduk. Ancak yakın zamanda okuduğumuz elektrik sektörü kararları kurum içi yazışma kategorisindeki belgelerin kopya alınmaksızın not alınarak incelenmesine izin verdi. Bu değişiklik somut olay bazında yapılan değerlendirmelerin sonucu olabileceği gibi önceki dosyalarda taraflarca bu yönde yapılan itirazların da bir sonucu olabilir. Nitekim dosyaya giriş hakkının sağlıklı bir şekilde kullanılması taraflar açısından kritik öneme sahiptir. Bu nedenle belirli belgeleri incelerken not alabilmenin tarafların savunma hakkına olumlu şekilde etki edeceği şüphesizdir.
[1] Rekabet Kurulu Kararları: No: 17-16/234-99 (15 Mayıs 2017), No: 17-16/235-100 (15 Mayıs 2017), No: 17-18/273-117 (1 Haziran 2017), No: 17-18/274-118 (1 Haziran 2017) ve No: 17-18/272-116 (1 Haziran 2017).
[2] Rekabet Kurulu Kararı, No: 17-22/352-157, 13 Temmuz 2017.
[3] Rekabet Kurulu Kararı, No:18-06/92-47, 20 Şubat 2018.
[4] Rekabet Kurulu Kararı, No: 17-39/624-271, 28 Kasım 2017.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Uluslararası Futbol Federasyonları Birliği’nin (“FIFA”) 16 Aralık 2022 tarihinde gerçekleştirilen toplantısında, FIFA Konseyi tarafından FIFA Futbol Menajerliği Talimatı (“Talimat”) onaylanmıştır. Bu Talimat’ta futbol menajerlerinin hak kazandıkları ücrete üst sınır getirilmesi, lisans koşullarına sınav zorunluluğunun...
Yeniden satış fiyatının belirlenmesi ihlali, son zamanlarda revize edilen AB Dikey Grup Muafiyet Yönetmeliği (VBER) kapsamında hala açık ve ağır (hardcore) bir kısıtlama olarak kabul edilmekte olup, bu da söz konusu ihlal türünün diğer bazı dikey anlaşma türlerinin aksine TFEU (Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Anlaşma)...
Rekabet hukukunda, özellikle birleşme ve devralma işlemleri bakımından teşebbüs kavramının doğru şekilde belirlenmesi son derece önemlidir. Ekonomik bütünlük kavramı, teşebbüslerin hangi ekonomik birimleri kapsadığını ortaya koyma amacı taşır. Ekonomik bütünlük ve aile bağları arasındaki ilişki ise özellikle...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) yerinde incelemenin engellenmesi nedeniyle sıklıkla idari para cezası verdiği, yerinde incelemelere ilişkin hem Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) hem de teşebbüslerin hukuki ve teknik tedbirler aldığı bugünlerde çarpıcı bir gelişme yaşandı. Anayasa Mahkemesi...
Bilişim teknolojilerinin günümüzde hızla gelişmesi ve internet kullanımının giderek artması sonucu ürün ve hizmetlerin tanıtımı ve tüketiciyle buluşmasında çevrimiçi reklamcılık önemli bir kaynak haline gelmiştir. Kullanıcı geçmişi, beğenileri gibi kullanıcıların internet üzerinde bıraktığı dijital ayak izleri aracılığıyla...
Seçici dağıtım sistemleri, sağlayıcıların anlaşma konusu malları veya hizmetleri sadece belirlenmiş kriterlere dayanarak seçtiği dağıtıcılara doğrudan veya dolaylı olarak satmayı taahhüt ettiği, bu dağıtıcıların da söz konusu malları veya hizmetleri yetkilendirilmemiş dağıtıcılara satmamayı...
Hiç şüphesiz COVID 19 pandemisinden beri Rekabet Kurumu’nun en yoğun çalıştığı sektörlerin başında hızlı tüketim malları geliyor. Bu dönemin en önemli gelişmelerinden biri perakendeciler hakkında başlayan soruşturmaların habercisi olan Hızlı Tüketim Malları Perakendeciliği (“HTM”) konusunda başlayan...
Anayasa Mahkemesi’nin (“AYM” veya “Mahkeme”) 2020/67 E. 2022/139 K. sayılı 09.11.2022 tarihli kararında (“Karar”) ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un (“7246 sayılı Kanun”) bazı maddelerinin iptal edilmesi talep edilmiştir. Bu maddeler, 4054 sayılı...
Türk rekabet hukukunda, belirli birleşme ve devralma işlemlerinin hukuki geçerlilik kazanabilmesi için Rekabet Kurulu’ndan (“Kurul”) izin alınması zorunludur. 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) 7. maddesi uyarınca Kurul, izne tabi birleşme ve devralma işlemlerini belirleme...
Rekabet Kurulu (Kurul) geçtiğimiz yıllarda banka ve finansal kuruluşlar hakkında yürüttüğü bir önaraştırma kapsamında, kendilerinden talep edilen bilgileri zamanında veya hiç sağlamadıkları gerekçesiyle bazı bankalar hakkında idari para cezası uygulanmasına karar vermişti. Kurul tarafından idari para cezasına...
Dünyaca ünlü bir ticaret şirketi olan Amazon, dünyanın en büyük çevrimiçi alışveriş platformunu işletir. Amazon, arka planda ticari kararları çoğunlukla ilgili pazar verilerinden beslenen otomatik sistemler tarafından yönlendirilen veri odaklı bir şirkettir. Bununla birlikte, Amazon’un bir platform olarak ikili bir rolü...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) yerinde inceleme yetkisi, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (“4054 sayılı Kanun”) ihlal edilip edilmediğinin ortaya çıkarılmasında kullanılan en önemli araçların başında gelir. Bu yetkinin etkin bir şekilde kullanılması, incelemelerden verimli sonuçlar elde edilebilmesi...
Harese, ilginç bir Arapça kelime. Develerin çölde çok sevdiği bir diken vardır. Deve dikeni büyük bir hırsla yer. Öyle ki yedikçe ağzı kanar, ama yemeyi bırakmaz. Dikenin tadına, kendi kanının tuzlu tadı karışır. Bu karışık tat onu adeta çılgına çevirir. Kanadıkça yer. Sonunda kan kaybından...
Türkiye’nin önde gelen televizyon içerik sağlayıcısı Krea İçerik Hizmetleri ve Prodüksiyon A.Ş. (“Digiturk”), sıklıkla Rekabet Kurumuna (“Kurum”) yapılan şikayetlere konu olur ve incelendiğinde Rekabet Kurulunun (“Kurul”) neredeyse her yıl Digiturk hakkında karar aldığı görülür. Söz konusu kararlara...
Fransız Rekabet Otoritesi (Autorité de la Concurrence), çevrimiçi reklamcılık sektörüne ilişkin olarak Criteo SA’nın (“Criteo”) şikayeti üzerine başlatılan rekabet hukuku incelemesi çerçevesinde, Fransa pazarındaki rekabetçi endişeleri ortadan kaldırmak amacıyla Meta Platforms Inc., Meta Platforms Ireland Ltd...
Yerinde İncelemelerde Dijital Verilerin İncelenmesine İlişkin Kılavuz (“Kılavuz”) ile Rekabet Kurulu’na (“Kurul”) tanınan teşebbüse ait dijital ortamlarda inceleme yetkisinin kapsamı genişletilirken, günümüzde teşebbüs çalışanları tarafından dijital verilerin silinmesi gerekçesiyle teşebbüse...
Türk rekabet hukuku bakımından görece yeni bir ihlal türü olan hub and spoke karteli, bir pazarda yatay düzeydeki faaliyetleri ile tedarikçi veya perakendeci seviyesinde rakip olan iki bağımsız teşebbüsün, üretim veya dağıtım zincirinin farklı bir seviyesinde faaliyet gösteren bir başka teşebbüs aracılığıyla...
Uzlaşma mekanizması, Türk rekabet hukuku uygulamasına henüz yeni girmiştir. İlgili mekanizma 16.06.2020 tarihinde 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da (“Kanun”) yapılan değişiklikle yürürlüğe konmuş olup, yalnızca iki yıldan az bir süredir uygulamadadır...
E-pazaryeri platformları, ekonomiden aldıkları pay ve büyüme hızlarındaki artış nedeniyle dünya üzerindeki birçok rekabet otoritesinin olduğu gibi Rekabet Kurumu’nun (“Kurum”) da merceği altındadır. Kurum’un e-pazaryeri platformları hakkındaki inceleme sürecinin ilk adımı...
4 Mart 2022 tarihli ve 31768 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ (“Değişiklik Tebliği”) ile Rekabet Kurulu’ndan (“Kurul”) izin alınması gereken işlemlere ilişkin...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) BSH Ev Aletleri Sanayi ve Ticaret A.Ş. (“BSH”) tarafından yetkili bayilerinin çevrimiçi pazaryerleri üzerinden satış yapmasının yasaklanması uygulamasına menfi tespit veya muafiyet tanınması talebini değerlendirdiği gerekçeli kararı yayınlandı...
Bir Mezopotamya efsanesi olan Şahmaran’ın Tarsus’ta geçtiği varsayılır. Efsaneye göre yılanların şahı, ölümsüz ve bilge “Şahmaran”dır. Şahmaran, yılanları ile birlikte mağarasında yaşayan güzel bir kadın olarak anlatılır. Yerin yedi kat altında yaşar, gövdesi yılan, başı...
COVID-19 salgını sürecinde, perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti ile iştigal eden zincir marketler ile üretici ve toptancı seviyesindeki tedarikçi teşebbüslerin fiyatlama davranışlarındaki rekabetçi endişeler nedeniyle Rekabet Kurumu...
Rekabet Kurulu’nun (“Kurul”) son dönemde yayınlanan kararlarına bakıldığında, yerinde incelemenin engellenmesi veya zorlaştırılmasına ilişkin verilen kararların sayısında geçmişe kıyasla önemli bir artış olduğu gözlemlenir. Bu durum, Kurul kararlarına da yansıdığı üzere...
Avrupa Komisyonu, 2019 yılından bu yana Credit Suisse, UBS, Barclays, RBS ve HSBC’nin döviz spot ticaret (spot trading - Forex) piyasasındaki danışıklı davranışlarını soruşturuyordu. Komisyon, 02.12.2021 tarihli son basın açıklaması ile soruşturmanın sonuçlandığını duyurdu...
Son yıllarda rekabet hukuku alanındaki değişim tam anlamıyla baş döndürücü. Özellikle dijitalleşme rekabet hukuku kurallarının adeta yeniden yazılmasını gerektiriyor. Rekabet hukuku e-ticaret ve dijital platformlar konusundaki tüm arayışların merkezinde...
Rekabet Hukukunda İhtiyati Tedbir: Türk Rekabet Kurulu’nun Perakendeciler, WhatsApp ve Trendyol Kararları