Kripto Varlık Platformlarına İlişkin SPK Düzenlemeleri
Giriş
Kripto varlıklar, son yıllarda finansal piyasaların önemli bir parçası haline geldi ve artan yatırımcı ilgisiyle birlikte ilgili düzenleyici çerçeve geliştirildi. Bu kapsamda gerek 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda (“SPKn”) yapılan değişiklikler gerekse Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) 2024 yılında yayımladığı çeşitli ilke kararları ile kripto varlık platformlarının işleyişine yönelik önemli düzenlemeler yapıldı. Yeni düzenlemeler, platformların kuruluş şartlarından müşteri varlıklarının korunmasına, reklam yasaklarından yöneticilerin niteliklerine kadar geniş bir yelpazeyi kapsar. Bu makalede, SPK’nın yeni düzenlemeleri ele alınır.
Platform Kuruluş Şartları ve Sermaye Yapısı
Bilindiği üzere SPKn’da kripto varlıklar “dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan ve değer veya hak ifade edebilen gayri maddi varlıklar” olarak tanımlanır. SPKn kapsamında platform, “kripto varlık alım satım, ilk satış ya da dağıtım, takas, transfer, bunların gerektirdiği saklama ve belirlenebilecek diğer işlemlerin bir veya daha fazlasının gerçekleştirildiği kuruluşları” ifade eder. SPKn m. 35/B kapsamında platformlar üzerinden kripto varlıkların alınıp satılmasına ve ilk satış ya da dağıtımının yapılmasına, kripto varlıkların takasına, transferine ve saklanmasına ilişkin usul ve esasların SPK tarafından düzenleneceği ifade edilir.
SPK, 8.08.2024 tarih ve 42/1259 sayılı İlke Kararı (“42/1259 sayılı İlke Kararı”) ile kripto varlık platformlarının kuruluşu için gerekli asgari sermayeyi belirler ve platformların anonim ortaklık yapısında olmalarını zorunlu kılar. Bu doğrultuda platformların en az 50.000.000 TL sermayeye sahip olması ve paylarının tamamının nakit karşılığı çıkarılması gerekir. Ayrıca, platformların paylarının tamamının nama yazılı olması, ticaret unvanlarında sunacakları hizmetleri göstermeleri amacıyla “kripto varlık alım satım platformu” ibaresinin yer alması, esas sözleşmesinde işletme konusunun münhasıran kripto varlık alım satım, ilk satış ya da dağıtım, takas, transfer ve bunların gerektirdiği saklama işlemlerinin bir veya daha fazlasının gerçekleştirilmesi olarak belirlenmiş olması ve ortaklık yapısının şeffaf ve açık olması gerekir. Ayrıca yönetim kurulunun asgari olarak üç üyeden oluşması şartı getirilir.
Platform Kurucuları, Ortakları ve Yöneticilerine İlişkin Şartlar
42/1259 sayılı İlke Kararı, söz konusu platformların kurucuları, ortakları ve yönetim kadrolarında yer alan kişilerin sahip olması gereken çeşitli kriterleri belirler. Özellikle platform kurucu ve ortaklarının müflis olmaması, konkordato ilan etmemiş olması, uzlaşma suretiyle yeniden yapılandırma başvurusunun tasdik edilmemesi olması ya da haklarında iflas kararı verilmemiş olması şartı aranır. Benzer şekilde söz konusu kişilerin tasfiyeye tabi tutulan bankerler ile iradi tasfiye haricinde faaliyet izni iptal edilmiş faktoring, finansal kiralama, finansman, tasarruf finansman, varlık yönetim, sigorta, reasürans, emeklilik şirketleri ve ödeme sistemi işleticileri, ödeme hizmeti sağlayıcıları ile para ve sermaye piyasalarında faaliyet gösteren kurumlarda doğrudan veya dolaylı olarak yüzde on veya daha fazla paya sahip olmaması veya kontrolü elinde bulundurmaması gerekir. Ayrıca 42/1259 sayılı İlke Kararı, söz konusu kişilerin SPKn m.101 kapsamında işlem yasağının bulunmaması ve yüz kızartıcı suçlar ve terörizmin finansmanı, vergi kaçakçılığı, devlet güvenliğine karşı suçlar gibi ciddi suçlardan hüküm giymemiş olmaları gibi şartları da arar.
Platformların dağıtılabilir kârının yarısından fazlasını tek başına alma hakkını haiz olan veya şirket esas sözleşmesi uyarınca yönetim kurulunda üye sayısının yarısından fazlasını seçme veya aday gösterme şeklinde temsil edilme hakkına sahip olan gerçek kişilerin de belirtilen şartları taşımaları zorunludur.
Kripto Varlıkların Saklanmasına Yönelik Düzenlemeler
SPK, 19.09.2024 tarih ve 1484 sayılı İlke Kararı (“İlke Kararı”) kripto varlıkların saklanmasına ilişkin çeşitli hükümler getirir. SPKn m.35/C altında platformların müşterilerine ait kripto varlıkların müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurulmasının esas olduğu, müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurmayı tercih etmedikleri kripto varlıklara ilişkin saklama hizmetinin ilgili mercilerce uygun görülen bankalarca veya kripto varlık saklama hizmeti sunma konusunda yetkilendirilmiş kuruluşlarca sunulması ve müşterilere ait nakitlerin bankalarda tutulmasının zorunlu olduğu belirtilir. Müşterilere ait nakit ve kripto varlıklar, kripto hizmet sağlayıcıların malvarlığından ayrıdır. SPKn m.46 kapsamında bankalar nezdinde tutulmakta olan müşteri nakitlerinin platform müşterileri için açılacak olan münferit bir hesapta, platformun kendi nakit varlığından ayrı olarak izlenmesi esastır. İlke Kararı’nda müşteriler adına açılacak olan hesapların açıkça ilgili platform müşterilerine ait olduğu belirtilecek şekilde tanımlanması gerektiği ve platformlarca müşteri nakitlerinin elden alınamayacağı, müşteriye elden teslim edilemeyeceği ve platformlar nezdinde herhangi bir şekilde saklanamayacağı ifade edilir.
Müşteri Emirleri
İlke Kararı’nda müşteri emirlerinin yalnızca platformun kendi internet sitesi, mobil uygulaması veya kayıtlı telefonları üzerinden alınabileceğini belirtilir. WhatsApp, Telegram gibi sosyal medya mecralarının kullanımını yasaklayan bu karar, müşteri emirlerine ilişkin kayıtların güvenli ve doğru tutulmasını amaçlar.
Platformlar tarafından internet sitesi veya mobil uygulama aracılığıyla alınan emirlerde tarih, zaman ve emri veren kaynağı gösterecek şekilde gerekli elektronik log kayıtlarının ve elektronik ortamda tutulan verilerin, telefon ile alınan müşteri emirlerinde ise emirlere ilişkin ses kayıtlarının ve loglarının değiştirilemez ve tahrif edilemez şekilde, dosya bütünlük değerlerinin zaman damgası ile saklanmasına imkan sağlayacak altyapının kurulması ve ilgili veri ve kayıtların 08.11.2024 tarihinden itibaren bu esaslara uygun olarak tutulması zorunludur.
Kripto Varlıkların Listelenmesi ve NFT’ler
SPKn m.35/C (2) kapsamında “[p]latformlarca kendi nezdlerinde işlem görecek veya ilk satış ya da dağıtımı yapılacak kripto varlıkların belirlenmesine ve bunların işlem görmesinin sonlandırılmasına ilişkin yazılı listeleme prosedürü oluşturulması” zorunludur. Bununla beraber SPK, listelenebilir kripto varlıkları belirlerken NFT (Nitelikli Fikri Tapu) ve sadece sanal oyunlarda çeşitli unsurlar oluşturmak ya da teminat etmek amacıyla kullanılan varlıkların SPKn m. 35/C kapsamı belirlenen listeleme esaslarının dışında olduğunu açıklar.
Reklam ve Promosyon Yasağı
Platformların sunmaya yetkili oldukları hizmetlerle ilgili olarak, yazılı basın, internet, telefon, radyo, televizyon, sinema gibi iletişim kanalları ve açık hava reklamları ile basılı materyaller gibi tüm yazılı, görsel ve elektronik medya araçlarında yapılan ilan, reklam ve duyuruların objektif ve yanıltıcı olmayan içerikte olması zorunludur. Platformlar, yanlış veya eksik bilgilere dayalı, müşterilerin bilgi ve tecrübe eksikliklerini istismar edici açıklamalarda bulunamaz. Ayrıca, mevzuatın açıkça izin verdiği durumlar haricinde, mutlak getiri veya zarara karşı garanti vaat eden ifadeler kullanamazlar.
Platformlar tarafından yürütülen promosyon kampanyalarıyla ilgili olarak Müşterilere belirli bir kazanç garantisi sunan veya belirli kripto varlıklara yatırım yapmaya teşvik eden kampanyaların düzenlenmesi yasaktır. Benzer şekilde platforma yeni müşteri kazandıran kişilere veya bu kişilerin yönlendirdiği müşterilere herhangi bir maddi fayda veya avantaj sağlayan promosyon kampanyalarına izin verilmez.
Kripto Varlıkların P2P (Eşler Arası) İşlemleri
Doğrudan kullanıcıları arasında kripto varlıkların alım, satım ve takasının yapılmasına imkân sağlayan eşler arası (Peer to Peer- P2P) dijital pazar yerlerinde, kendi adına fakat başkası hesabına işlem yapılmasının düzenli uğraşı, ticari veya mesleki faaliyet olarak icra edilmesi izinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti olarak değerlendirilebilecektir. Bu faaliyetleri yürütenlerin 08.11.2024 tarihine kadar faaliyetlerini sonlandırması gerekir.
Sonuç
SPK’nın 2024 yılında yayımladığı ilke kararları, kripto varlık piyasasında şeffaflık, güvenlik ve yatırımcı haklarının korunmasına yönelik önemli adımlar atar. Özellikle müşteri varlıklarının platformlardan ayrı olarak saklanması, reklam ve promosyon yasakları ile izinsiz faaliyetlerin önlenmesi, piyasa güvenliğini artırmayı amaçlar. Bu kararlar, kripto varlık sektöründe düzenli ve sürdürülebilir bir piyasa ortamı yaratma yolunda önemli çerçeveleri belirler.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Yeni girişimler ve bu kapsamda start-up şirketleri uzun bir süredir, ekonomik hayatın önemli bir oyuncusu konumundadır. Özellikler yeni teknolojiler, yaratıcı fikirler konusunda, yerleşik ve büyük yapılar yerine, yeni girişim ve bireylerin şahsi katkılarının daha çok ortaya konabildiği yapılar gelişim için büyük katkı...
İnternet sitesi, şirketlerin şeffaf yönetim anlayışını güçlendiren, pay sahipleri, şirket alacaklıları, şirket ile birlikte faaliyet yürütenler gibi şirket paydaşlarının şirkete ilişkin önemli bilgilere hızlı ve doğru şekilde ulaşmalarını sağlayan en önemli araçlardan biridir...
Kripto varlıklar, blockchain teknolojisinin ortaya çıkışıyla birlikte finansal sistemde önemli bir değişim yaratmıştır. Bu varlıkların merkezi olmayan yapısı ve dijital doğası, geleneksel finansal sistemlerin dışında yeni bir yöntem sunmuştur...
Amerika Birleşik Devletleri Temyiz Mahkemesi’nin (11.Bölge) 29 Mayıs 2024 tarihinde verdiği Keener Kararı , finansal piyasalarda aracılık faaliyetleri ve finansal aracı (dealer) tanımı ile ilgili olarak menkul kıymetler kanunlarının yorumlanması ve uygulanmasında önemli çıkarımlar getirdi...
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından, Portföy Yönetim Şirketleri’nin (PYŞ) kurucusu oldukları menkul kıymet yatırım fonlarına (Fonlar) ilişkin olarak Sorumlu Yönetim İlkeleri (SYİ) düzenlenmiştir. SYİ’de, Fonlar tarafından yatırım yapılan şirketlere ve portföyde olan varlıklara ilişkin, bu yatırımlardan...
Bilgi, sermaye piyasalarında büyük önem taşır. Deneyimli profesyonellerden yeni katılanlara, yatırımcılar sermaye piyasalarının karmaşıklıklarını anlamak ve kararlarını yönlendirmek için çeşitli kaynaklara başvururlar...
Finans ve hukukun karmaşık ağında, ABD Temyiz Mahkemesi İkinci Dairesi’nin Kirschner v. JP Morgan Chase Bank, N.A. ("Kirschner Kararı") kararı, uluslararası bankacılık düzenlemeleri ile menkul kıymetler hukukunun kesiştiği noktada durur ve sendikasyon kredisi işlemlerinin mekaniğini düzenleyen yasal...
Sürdürülebilirlik bağlantılı türev ürün işlemleri, sürdürülebilirlik ile bağlantılı şekilde değişiklik gösterecek bir nakit akışının türev ürünlere yerleştirilmesi anlamına gelir ve kurumların çevresel, sosyal ve yönetişim (ÇSY) hedeflerine uyumu belirli performans göstergeleri kullanılarak izlenir...
Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK), anonim ortaklıkların teminat, rehin, ipotek vermesi ve kefil olması (TRİK) bakımından izlemeleri gereken özel bir usul yer almaz. TRİK tesis edilmesine ilişkin işlemler genel hükümlerdeki yetki kurallarına göre belirlenir. Bununla birlikte halka açık şirketlerin faaliyetleri esnasında...
Şirketlerin finansman ihtiyacı ve kurumsallaşma istekleri doğrultusunda halka arz edilen şirket sayısı Türkiye genelinde artış eğilimi göstermektedir. Sermaye Piyasası Kurulu’nun internet sitesinde yayınladığı ilk halka arzlara ilişkin veriler incelendiğinde 2022 yılında 35; 2023 yılında ise Eylül ayı itibariyle 39 adet...
Halka açık olmayan anonim şirketlerin borsanın girişim sermayesi pazarında (“GSP”) işlem görmek üzere sermaye artırımı yoluyla ihraç edilecek paylarının halka arz edilmeksizin nitelikli yatırımcılara satışı Payları Girişim Sermayesi Pazarı’nda İşlem Görecek Ortaklıklara İlişkin Esaslar Tebliği (II-16.3) (“Tebliğ”) ile...
İsviçre Finansal Piyasalar Denetleme Kurumu (“FINMA”), 19 Mart 2023 tarihli kararı ile Credit Suisse’in UBS Group AG (“UBS”) ile birleşmesini onaylarken aynı zamanda Credit Suisse’in ihraç ettiği, toplam değeri yaklaşık 17 milyar İsviçre Frangı’nı bulan ve AT1 olarak anılan ilave ana sermaye tahvillerinin kayıtlardan...
Uzun zamandır beklenen Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“Kurul”) III – 35/A.2 seri numaralı Kitle Fonlaması Tebliği (“Tebliğ”), 27 Ekim 2021 tarihli ve 31641 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi...
Günümüzün önemli yapılandırılmış finansman ürünlerinden biri olan ipotek teminatlı menkul kıymetler, temelini 18.yüzyıl Prusya’sının Pfandbrief’inden alır. Yedi Yıl Savaşı’nın ardından Kral II. Friedrich, mali gücü savaşlar sonucunda yıpranmış toprak sahibi soyluların malvarlıklarındaki likiditeyi artırmak amacı ile...