Türkiye’de Kitle Fonlaması
Giriş
6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu[1] (“Sermaye Piyasası Kanunu”) dâhil birçok vergi kanununda değişikliğe neden olan 7061 sayılı Bazı Vergi Kanunları ile Diğer Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Torba Kanun”) 5 Aralık 2017 tarihli ve 30261 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı. Sermaye Piyasası Kanunu’nda yapılan değişikliklerle kitle fonlaması yasal olarak kabul edildi. Torba Kanun’da yer alan kitle fonlamasına ilişkin ilgili hükümler Torba Kanun’un yayımlanması ile yürürlüğe girdi. Daha önce “Kitlesel Fonlama Kanun Tasarısı”[2] isimli makalemde kitle fonlamasına ilişkin hükümlerin yasalaşması ile birlikte kanun koyucunun, kitlesel fonlama platformlarını serbest bir piyasa içinde tutmayı, eşzamanlı olarak da bir takım koruma mekanizmaları getirmeyi amaçladığını dile getirmiştim. Bu makalemde de esas olarak Sermaye Piyasası Kanunu’nda kitle fonlamasına ilişkin yapılan değişikliklerle getirilen yeniliklere değineceğim.
Kitle Fonlaması Nedir?
Projeler ve girişimciler açısından alternatif bir finansman yöntemi olan kitle fonlaması Sermaye Piyasası Kanunu altında Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenecek esaslar dâhilinde bir girişim şirketinin veya bir projenin ihtiyacı olan fonu sağlamak için kitlesel fonlama platformları aracılığıyla finansman sağlanması, halktan para toplanması olarak tanımlanmıştır. Uygulamada en temel üç kitle fonlama yöntemi bulunur. Bunlar bağış bazlı, ödül bazlı ve yatırım bazlı kitle fonlamadır[3]. Bağış veya ödül bazlı yöntemler ile faaliyet gösteren kitle fonlama platformları 2010 yılından itibaren Türkiye’de kurulmaya başlandı. Kanun koyucu Sermaye Piyasası Kanunu ile hangi kitle fonlama yöntemini benimsediği konusunda sessiz kalmıştır. Bu konu hâlihazırda görüşülmekte olan ikincil mevzuat altında detaylı bir şekilde ele alınacaktır.
Torba Kanun ile Getirilen Yenilikler
Kanun koyucunun asıl amacı kitlesel fonlama platformlarını serbest bir piyasa içinde tutmak, eşzamanlı olarak da bir takım koruma mekanizmaları getirmektir. Sermaye Piyasası Kanunu’na göre, kitle fonlama platformları kitle fonlamasına aracılık eden ve elektronik ortamda hizmet veren kuruluşlar olarak tanımlandı. Sermaye Piyasası Kanunu’nu değiştiren Torba Kanun’un yasalaşması ile beraber, mevcut kitle fonlama platformlarının faaliyetlerine devam edebilmeleri Sermaye Piyasası Kurulu’ndan faaliyet izni almalarına bağlı ve zorunlu hale gelmiştir. Diğer bir ifade ile kitle fonlamasına aracılık eden ve elektronik ortamda hizmet veren bir kitle fonlama platformunun kurulabilmesi veya faaliyetlerine devam edebilmesi için Sermaye Piyasası Kurulu’ndan izin alması gerekir.
Kitle fonlaması platformları aracılığıyla para toplayanlar, Sermaye Piyasası Kanunu’nda yer alan “Halka açık ortaklık” ve “İhraççı” tanımlarından hariç tutulmuştur. Sermaye Piyasası Kanunu’nun ilgili hükümleri uyarınca kitle fonlaması suretiyle kitlelerden fon toplayan anonim şirketler pay sahibi sayısı beş yüzü aşsa dahi halka arz olunmuş sayılmayacaklardır. Bu düzenleme ile kitle fonlama platformları halka açık şirketler için gerekli olan kurumsal yönetim ilkeleri veya kamuyu aydınlatma yükümlülükleri gibi birçok prosedürden muaf tutuldu ve böylelikle bu düzenlemelerin kitle fonlama platformlarına büyük yardımı oldu.
Kitlesel fonlama sermaye piyasası mevzuatında halka arza ilişkin getirilen kısıtlamalardan ari tutulur. Yine aynı doğrultuda, Sermaye Piyasası Kanunu’nda yer alan izahname veya ihraç belgesi hazırlama yükümlülüklerine ilişkin hükümler de kitlesel fonlamaya uygulanmaz.
Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında, kitle fonlama platformları ile kitle fonlaması ve buna bağlı olarak yapılan diğer işlemler Sermaye Piyasası Kanunu’nda düzenlenen yatırım hizmetleri ve faaliyetleri veya yatırım kuruluşları ve portföy yönetim şirketlerinin yapabilecekleri, yan hizmetler kapsamında değerlendirilemez. Ayrıca, kitle fonlamasının borsalar, piyasa işleticileri ve teşkilatlandırılmış diğer pazar yerleri ile mevzuat hükümlerine tabi olmayacağı belirtilir.
Sermaye Piyasası Kanunu ayrıca kitle fonlama platformu ve kitle fonlaması suretiyle halktan para toplayan kişiler ile fon sağlayan destekçi veya yatırımcılar arasındaki ilişkiyi düzenlemez ve bu ilişkiye Türk hukukunun genel hükümlerinin uygulanacağını belirtir.
Hukuka Aykırılık
Kitle fonlama platformlarının hukuka aykırı işlem veya fiillerine ilişkin Sermaye Piyasası Kurulu, söz konusu aykırılığın belirlenen bir sürede giderilmesinin talep edilmesi, faaliyetlerin sınırlandırılması veya iptali de dahil, her türlü tedbirin alınması konusunda yetkilidir.
Sermaye Piyasası Kurulu’ndan izin alınmaksızın kitle fonlama platformları aracılığıyla halktan para toplandığına ilişkin bilgi edinilmesi halinde Sermaye Piyasası Kurulu, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na başvurur. Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu ilgili internet sitesine erişimi engelleme yetkisine sahiptir.
Her ne kadar kitle fonlamasının kanunlaşması büyük bir adım olsa da, hangi kitle fonlama yönteminin benimseneceği, kitle fonlaması veya Kurul’dan izin almak için nelerin gerekli olduğu, hâlihazırdaki kitle fonlama platformları için geçiş hükümleri, kimlerin fonlama yapabileceği ve fonlamaya ilişkin herhangi bir sınırlandırmanın olup olmayacağı gibi mevzuat altında daha detaylı düzenlenmesi gereken büyük boşluklar bulunuyor. Bu nedenle, ikincil mevzuatın açıkta kalan konuları içerecek şekilde hazırlanması ve bir an evvel yayınlanması gerekir.
Sonuç
Esnek düzenlemeler içeren Torba Kanun ile kitle fonlamasının sermaye piyasası mevzuatı kapsamına alınması amaçlandı. Kanun koyucu, Sermaye Piyasası Kanunu’nda yapılan yeni düzenlemelerle; kitle fonlama platformlarını halka açık ve ihraççı tanımlarından hariç tuttu ve izahname veya ihraç belgesi hazırlama yükümlülüklerini kitlesel fonlamaya uygulamayarak kitle fonlama platformlarına önemli bir destek sağladı. Torba Kanun’un kabulü ile mevcut kitle fonlama platformları Sermaye Piyasası Kurul’undan resmi izin almak zorundadır. Ancak mevzuat kapsamındaki boşlukların en kısa sürede ikincil mevzuat ile düzenlenmesi gerekiyor.
[1] 30 Aralık 2012 tarih ve 28513 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu.
[2] Boran Demir, Nezihe,“Kitlesel Fonlama Kanun Tasarısı”, Nisan 2017, http://www.erdem-erdem.av.tr/yayinlar/hukuk-postasi/kitlesel-fonlama-kanun-tasarisi/(erişim tarihi: 29 Ocak 2018).
[3] Boran Demir, a.g.e.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Okumakta olduğunuz bu makale, Erdem & Erdem Exlibris ile çok daha sürdürülebilir bir platforma kavuşmuşken Avrupa Birliği’nin menkul kıymetler piyasaları düzenleyicisi olan Avrupa Menkul Kıymetler ve Piyasalar Otoritesi de (“ESMA”) sürdürülebilirliğe katkıda bulunan bir çalışma yayımladı. 2023-2028 stratejisi...
Halka açık olmayan anonim şirketlerin borsanın girişim sermayesi pazarında (“GSP”) işlem görmek üzere sermaye artırımı yoluyla ihraç edilecek paylarının halka arz edilmeksizin nitelikli yatırımcılara satışı Payları Girişim Sermayesi Pazarı’nda İşlem Görecek Ortaklıklara İlişkin Esaslar Tebliği (II-16.3) (“Tebliğ”) ile...
1987 yılında Birleşmiş Milletler Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu tarafından “Ortak Geleceğimiz” (Our Common Future) başlıklı bir rapor yayımlandı. Raporda küresel çevre problemlerinin sebeplerine dikkat çekilirken sürdürülebilirlik kavramı “bugünün ihtiyaçlarının, gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını...
İsviçre Finansal Piyasalar Denetleme Kurumu (“FINMA”), 19 Mart 2023 tarihli kararı ile Credit Suisse’in UBS Group AG (“UBS”) ile birleşmesini onaylarken aynı zamanda Credit Suisse’in ihraç ettiği, toplam değeri yaklaşık 17 milyar İsviçre Frangı’nı bulan ve AT1 olarak anılan ilave ana sermaye tahvillerinin kayıtlardan...
Uzun zamandır beklenen Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“Kurul”) III – 35/A.2 seri numaralı Kitle Fonlaması Tebliği (“Tebliğ”), 27 Ekim 2021 tarihli ve 31641 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi...
Günümüzün önemli yapılandırılmış finansman ürünlerinden biri olan ipotek teminatlı menkul kıymetler, temelini 18.yüzyıl Prusya’sının Pfandbrief’inden alır. Yedi Yıl Savaşı’nın ardından Kral II. Friedrich, mali gücü savaşlar sonucunda yıpranmış toprak sahibi soyluların malvarlıklarındaki likiditeyi artırmak amacı ile...