Avrupa Birliği Kripto Varlık Piyasalarının Düzenlenmesi
Giriş
Kripto varlıklar, blockchain teknolojisinin ortaya çıkışıyla birlikte finansal sistemde önemli bir değişim yaratmıştır. Bu varlıkların merkezi olmayan yapısı ve dijital doğası, geleneksel finansal sistemlerin dışında yeni bir yöntem sunmuştur. Bununla birlikte, kripto varlıkların temelinde yatan merkeziyetsiz olma özelliği düzenleyici otoriteler için çeşitli zorluklar yaratmıştır. Blockchain teknolojisinin ve kripto varlıkların önlenemez gelişimi karşısında ortaya çıkan bazı belirsizlik ve sorunlara çözüm bulma arayışı içerisinde hukuki düzenleme yapma ihtiyacı doğmuştur.
Avrupa Birliği nezdinde kripto varlıklara ilişkin yeknesak kuralların oluşturulması amacıyla ve 2020 dijital finans stratejisine uygun olarak 2023/1114 sayılı Kripto Varlık Piyasaları Yönetmeliği’ni (Markets in Crypto Assets Regulation) (“MiCA”) kabul etmiştir. MiCA, kripto varlıklarla ilgili olarak sağlanan hizmetleri düzenleyen kapsamlı bir yasal çerçeve teşkil etmektedir.
MiCA’nın Kapsamı
MiCA, finansal hizmetlere ilişkin diğer Avrupa Birliği düzenlemeleri kapsamında olmayan kripto varlıklar ve ilgili hizmet ve faaliyetlere uygulanır.
Kripto varlıklar, “dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak aktarılabilen ve saklanabilen bir değerin veya hakkın dijital temsili" olarak tanımlanmaktadır. MiCA ile düzenlenen kripto varlıklar üç ana grupta toplanmıştır ve farklı hükümlere tabi olabilmektedirler:
- E-para tokenleri (e-money token), sadece tek bir resmi para birimini referans alarak değerini stabilize etmeyi amaçlayan kripto varlıklardan oluşmaktadır. Elektronik para gibi, bu tür kripto varlıklar da banknotlar için elektronik ikame varlıklardır. Muhtemel olarak ödeme yapmada kullanılmaları beklenmektedir.
- Varlık referanslı tokenler (asset-referenced token), bir veya birkaç resmi para birimi de dahil olmak üzere başka bir değeri veya hakkı veya bunların kombinasyonunu referans alarak değerinin belirlendiği kripto varlıklardır.
- Diğer tokenler ise e-para tokenleri ve varlık referanslı tokenler dışında kalan kripto varlıkları kapsar.
MiCA, dijital sanat ve koleksiyon ürünleri de dahil olmak üzere, özgün olan ve diğer kripto varlıklarla değiştirilmesi mümkün olmayan kripto varlıklara (non-fungible tokens - NFT) uygulanmaz. Dolayısı ile NFT’ler bir finansal aracı taklit etmedikleri veya ihraççının satın alınmak üzere bir varlık "koleksiyonu" oluşturduğu durumlar saklı kalmak üzere MiCA kapsamı dışında tutulmuştur.
Ayrıca, kripto varlık hizmetlerinin herhangi bir aracı olmaksızın tamamen merkezi olmayan bir şekilde sağlandığı durumlar da MiCA kapsamı dışındadır. Kripto varlıkların tanımlanabilir bir ihraççısının olmadığı durumlarda, MiCA’nın kimi bölümleri uygulanmaz. Bununla birlikte, bu tür kripto varlıklara ilişkin hizmetler sunan kripto varlık hizmet sağlayıcıları yine de MiCA kapsamındadır.
Kripto Para İhracı
MiCA kapsamında, kripto varlıkların Avrupa Birliği içinde halka arz edilmesi veya kripto varlıklar için bir ticaret platformunda alım satıma sunulması bazı gerekliliklere tabidir.
Öncelikle, kripto varlık ihraççısının Avrupa Birliği’nde tüzel kişilik olarak kurulması gerekir.
MiCA’da belirtilen içerik ve şekil gerekliliklerine uygun olarak hazırlanmış bir beyaz kâğıt (White paper) kamuya açıklanmalı ve ilgili üye devletlerin denetim makamlarına bildirilmelidir. Beyaz kâğıt içeriğinde yer alması gereken bilgilere detaylı şekilde MiCA ekinde yer verilmiştir. Buna göre, beyaz kâğıt, (i) ihraççı veya alım satıma sunan kişi hakkında genel bilgileri; (ii) toplanan sermaye ile gerçekleştirilecek kripto varlık projesi hakkında açıklamaları; (iii) ihraç edilecek kripto varlıkların sayısı, ihraç fiyatı, ihracın fazlarına ilişkin açıklamaları (örneğin erken alımda indirim uygulanacaksa buna ilişkin açıklama), alıcının ilgili kripto varlığı edinebilmesi için sahip olması gereken teknik özellikler hakkında açıklamayı; (iv) ihraç edilecek kripto varlığın türünü; (v) kripto varlıklara bağlanan hak ve yükümlülükler hakkında bilgiyi; (vi) kullanılan teknoloji hakkında bilgiyi; (vii) riskler hakkında açıklamayı ve (viii) kripto varlığı ihraç etmek için kullanılan mutabakat mekanizmasının çevre ve iklimle ilgili olumsuz etkileri hakkında açıklamayı içermelidir. Varlık referanslı tokenlerde beyaz kâğıt varlık rezervi hakkında ayrıntılı bilgi ve varlık rezervi için saklama düzenlemeleri hakkında açıklama içermelidir.
Beyaz kâğıtta ve diğer pazarlama iletişimlerinde yer alan tüm bilgiler şeffaf, tutarlı ve açık olmalı, yanıltıcı olmamalıdır.
MiCA m. 8/3, m. 29/4 ve m. 51/11 ve m. 53’te açıkça ifade edildiği üzere beyaz kağıtların ve buna ilişkin pazarlama iletişimlerinin yayınlanması öncesinde herhangi bir makamdan onay alınmasına gerek bulunmamaktadır. Bununla birlikte, ihraççı beyaz kâğıdın yayınlanmasından en az 20 iş günü öncesinde ilgili üye devletin yetkili makamına bildirimde bulunmalıdır.
Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılar
MiCA m. 3/16 uyarınca kripto varlık hizmeti, herhangi bir kripto varlıkla ilgili aşağıdaki hizmet ve faaliyetlerden herhangi biri anlamına gelir:
- Müşteriler adına kripto varlıkların saklama ve idaresini sağlamak;
- Kripto varlıklar için bir ticaret platformunun işletilmesi;
- Fon karşılığında kripto varlıkların takası;
- Kripto varlıkların diğer kripto varlıklarla takası;
- Müşteriler adına kripto varlık emirlerinin yerine getirilmesi;
- Kripto varlıkların piyasaya arzı;
- Müşteriler adına kripto varlıklar için emirlerin alınması ve iletilmesi;
- Kripto varlıklar hakkında tavsiyelerde bulunmak;
- Kripto varlıklar üzerinde portföy yönetimi sağlamak;
- Müşteriler adına kripto varlıklar için devir hizmetleri sağlamak.
Kripto varlık hizmet sağlayıcıları ise mesleği veya işi müşterilere profesyonel bir kripto varlık hizmeti sunmak olan ve MiCA m. 59 uyarınca kripto varlık hizmetleri sunmasına izin verilen tüzel kişilerden oluşur.
Kripto varlık hizmeti sağlayıcı olarak faaliyet göstermek isteyenlerin MiCA m. 59 vd. hükümlerinde düzenlenen koşulları sağlayarak yetkilendirilmiş olmaları gerekmektedir. Yetkilendirme için, kripto varlık hizmet sağlaycının en az bir Avrupa Birliği üye devletinde tüzel kişilik olarak kurulmuş olması; MiCA’da düzenlenen sermaye yeterliliklerini sağlaması, piyasa manipülasyonu ve suistimalini önleyebilecek iyi yönetim düzenlemeleri ile hizmetlerin müşterilerinin en iyi çıkarlarını teşvik edecek şekilde sunulmasını garanti eden iç kontrol sistemleri oluşturmuş olması gerekir. Ayrıca kripto varlık hizmet sağlayıcısının oy haklarının yüzde on veya daha fazlasını kontrol eden pay sahipleri için de iyi bir itibara sahip olma, kara para aklama, terörizmin finansmanı gibi suçlardan hüküm giymemiş olma şartları aranmaktadır.
Sonuç
MiCA, kripto varlıklar için kapsamlı ve net bir hukuki çerçeve sunarak sektörde şeffaflık, güvenlik ve düzeni artırmayı amaçlamaktadır. MiCA, kripto varlık ihraççıları ve hizmet sağlayıcıları için belirli kurallar getirerek piyasa istikrarını sağlamayı hedeflemektedir. Bu düzenlemeler, kripto varlıkların potansiyel risklerini minimize ederken yatırımcı korumasını ve adil rekabeti teşvik etmektedir.
Beyaz kâğıt yayınlanmasına ilişkin esasların düzenlenmesi ve kripto varlık hizmet sağlayıcıların yetkilendirilmesine ilişkin düzenlemelerin getirilmesi, piyasa oyuncularının şeffaf ve güvenilir bir şekilde faaliyet göstermesi, yatırımcıların bilinçli kararlar almasına yardımcı olmak hedeflenir.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Amerika Birleşik Devletleri Temyiz Mahkemesi’nin (11.Bölge) 29 Mayıs 2024 tarihinde verdiği Keener Kararı , finansal piyasalarda aracılık faaliyetleri ve finansal aracı (dealer) tanımı ile ilgili olarak menkul kıymetler kanunlarının yorumlanması ve uygulanmasında önemli çıkarımlar getirdi...
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından, Portföy Yönetim Şirketleri’nin (PYŞ) kurucusu oldukları menkul kıymet yatırım fonlarına (Fonlar) ilişkin olarak Sorumlu Yönetim İlkeleri (SYİ) düzenlenmiştir. SYİ’de, Fonlar tarafından yatırım yapılan şirketlere ve portföyde olan varlıklara ilişkin, bu yatırımlardan...
Bilgi, sermaye piyasalarında büyük önem taşır. Deneyimli profesyonellerden yeni katılanlara, yatırımcılar sermaye piyasalarının karmaşıklıklarını anlamak ve kararlarını yönlendirmek için çeşitli kaynaklara başvururlar...
Finans ve hukukun karmaşık ağında, ABD Temyiz Mahkemesi İkinci Dairesi’nin Kirschner v. JP Morgan Chase Bank, N.A. ("Kirschner Kararı") kararı, uluslararası bankacılık düzenlemeleri ile menkul kıymetler hukukunun kesiştiği noktada durur ve sendikasyon kredisi işlemlerinin mekaniğini düzenleyen yasal...
Sürdürülebilirlik bağlantılı türev ürün işlemleri, sürdürülebilirlik ile bağlantılı şekilde değişiklik gösterecek bir nakit akışının türev ürünlere yerleştirilmesi anlamına gelir ve kurumların çevresel, sosyal ve yönetişim (ÇSY) hedeflerine uyumu belirli performans göstergeleri kullanılarak izlenir...
Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK), anonim ortaklıkların teminat, rehin, ipotek vermesi ve kefil olması (TRİK) bakımından izlemeleri gereken özel bir usul yer almaz. TRİK tesis edilmesine ilişkin işlemler genel hükümlerdeki yetki kurallarına göre belirlenir. Bununla birlikte halka açık şirketlerin faaliyetleri esnasında...
Şirketlerin finansman ihtiyacı ve kurumsallaşma istekleri doğrultusunda halka arz edilen şirket sayısı Türkiye genelinde artış eğilimi göstermektedir. Sermaye Piyasası Kurulu’nun internet sitesinde yayınladığı ilk halka arzlara ilişkin veriler incelendiğinde 2022 yılında 35; 2023 yılında ise Eylül ayı itibariyle 39 adet...
Halka açık olmayan anonim şirketlerin borsanın girişim sermayesi pazarında (“GSP”) işlem görmek üzere sermaye artırımı yoluyla ihraç edilecek paylarının halka arz edilmeksizin nitelikli yatırımcılara satışı Payları Girişim Sermayesi Pazarı’nda İşlem Görecek Ortaklıklara İlişkin Esaslar Tebliği (II-16.3) (“Tebliğ”) ile...
İsviçre Finansal Piyasalar Denetleme Kurumu (“FINMA”), 19 Mart 2023 tarihli kararı ile Credit Suisse’in UBS Group AG (“UBS”) ile birleşmesini onaylarken aynı zamanda Credit Suisse’in ihraç ettiği, toplam değeri yaklaşık 17 milyar İsviçre Frangı’nı bulan ve AT1 olarak anılan ilave ana sermaye tahvillerinin kayıtlardan...
Uzun zamandır beklenen Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“Kurul”) III – 35/A.2 seri numaralı Kitle Fonlaması Tebliği (“Tebliğ”), 27 Ekim 2021 tarihli ve 31641 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi...
Günümüzün önemli yapılandırılmış finansman ürünlerinden biri olan ipotek teminatlı menkul kıymetler, temelini 18.yüzyıl Prusya’sının Pfandbrief’inden alır. Yedi Yıl Savaşı’nın ardından Kral II. Friedrich, mali gücü savaşlar sonucunda yıpranmış toprak sahibi soyluların malvarlıklarındaki likiditeyi artırmak amacı ile...