205 / 375
İ Ş HUKUKU
191
Ücret Kesme Cezası
*
İşveren tarafından işçiye uygulanan disiplin cezalarından biri olan üc-
ret kesme cezası 4857 sayılı İş Kanunu’nun 38. maddesinde düzenlenmiş-
tir. Söz konusu maddede, işçinin başlıca geçim kaynağı olan ücretinden
yapılacak kesinti için bir takım sınırlamalar öngörülmüştür. Bu sınırlama-
lara uymayan işverenler hakkında para cezasının uygulanacağı İş Kanunu
m. 102/b’de belirtilmiştir.
İş Kanunu’nun 38. maddesinde öngörülen sınırlamalardan ilki sebebe
ilişkindir. İşçilere ücret kesme cezasının uygulanabilmesi için bu cezanın
hangi sebeplerle uygulanacağının toplu sözleşme veya iş sözleşmelerinde
gösterilmiş olması gerekir. Toplu sözleşme veya iş sözleşmelerinde göste-
rilmiş olan sebepler dışında işçiye ücret kesme cezası uygulanması hukuki
değildir. Ayrıca, işçi ücretlerinden ceza olarak yapılacak kesintilerin işçiye
derhal sebepleriyle beraber bildirilmesi gerekir.
İkinci sınırlama ise miktara ilişkindir. İşçi ücretlerinden bu yolla yapı-
lacak kesintilerin bir ayda iki gündelikten veya parça başına yahut yapılan
iş miktarına göre verilen ücretlerde işçinin iki günlük kazancından fazla
olamayacağı madde hükmünde belirtilmiştir.
İşveren tarafından uygulanan ceza sonucu işçi ücretlerinden kesilen
paraların ne şekilde kullanılacağı da yine madde hükmünde belirtilen diğer
bir husustur. Buna göre, kesilen paralar işverenin mamelekinde kalmaya-
caktır. İlgili madde gereğince, kesilen paralar işçilerin eğitimi ve sosyal
hizmetleri için kullanılıp harcanmak üzere Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığı hesabına Bakanlıkça belirtilecek Türkiye’de kurulu bulunan ve
mevduat kabul etme yetkisini haiz bankalardan birine, kesildiği tarihten
itibaren bir ay içinde yatırılmalıdır. Her işveren işyerinde bu paraların ayrı
bir hesabını tutmaya mecburdur.
Birikmiş bulunan ceza paralarının nerelere ve ne kadar verileceği Ça-
lışma ve Sosyal Güvenlik Bakanının başkanlık edeceği ve işçi temsilcile-
rinin de katılacağı bir kurul tarafından karara bağlanır. Bu kurulun kimler-
den teşekkül edeceği, nasıl ve hangi esaslara göre çalışacağı ise, Çalışma
ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan, 05.03.2004 tarih ve
25393 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren
“İşçi Ücretle-
rinden Ceza Olarak Kesilen Paraları Kullanmaya Yetkili Kurulun Teşek-
külü ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik”
ile ayrıca düzenlenmiştir.
*
Eylül 2010 tarihli Makale