Kaydi Altın Satışları ve BSMV
Giriş
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (“GİB”) önceki dönem görüşü, fiziki teslimat olmaksızın gerçekleştirilen altın satış işlemlerinde bankaların lehe aldıkları tutarlar üzerinden %5 oranında Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (“BSMV”) hesaplanması gerektiği ve kaydi altın işlemlerinin kambiyo muamelesi olmaması yönündedir.
Bununla birlikte, Gelir İdaresi Başkanlığı (“GİB”) tarafından 21 Mayıs 2020 tarihinde Türkiye Bankalar Birliği’ne gönderilen yazı ile anılan görüş değiştirilmiş ve kaydi altın işlemleri kambiyo muamelesi olarak değerlendirilmiştir. Bu durum, anılan işlemlerin BSMV karşısındaki durumunu değiştirmiştir.
Bu kapsamda, bu makale içeriğinde kaydi altın işlemlerinin kambiyo işlemi olarak değerlendirilmesi süreci ve konuya ilişkin yorumlarımıza yer verilir.
Önceki Dönemdeki Görüşler
Birinci görüş uyarınca altın, bankalar ve müşteriler açısından işletmede kullanılan bir emtiadan ziyade bir yatırım aracı mahiyetindedir. Bu nedenle altın satışlarının da kambiyo muamelesi olarak değerlendirilmesi gerekir.
İkinci görüş uyarınca, altın kıymetli maden niteliğinde olup, altın satışlarının kambiyo muamelesi olarak kabul edilmesi mümkün değildir. Dolayısıyla kıymetli maden niteliğindeki altın satışlarının kambiyo muamelesi olarak nitelendirilmesi mümkün olmayıp, altın satışları sonucunda lehe kalan para üzerinden BSMV hesaplanması gerekir.
Gelir İdaresi Başkanlığı’nın Güncel Görüşü
21 Mayıs 2020 tarihinde Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından Türkiye Bankalar Birliği’ne (“GİB”) gönderilen yazıda, Vergi Denetim Kurulu tarafından yapılan araştırmalarda bankalar tarafından yatırım hesapları ve diğer (vadesiz, vb.) hesaplar üzerinden fiziki teslimat olmaksızın yapılan altın alım satım işlemlerinin kambiyo işlemi olarak değerlendirilip değerlendirilmeyeceği konusunda görüş talep edilir. Anılan görüş kapsamında özetle aşağıdaki ifadelere yer verilir:
“Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 sayılı Karar’ın “Tanımlar” başlıklı ikinci maddesinin (h) bendinde döviz (kambiyo) efektif dahil yabancı parayla ödemeyi sağlayan her nev’i hesap, belge ve vasıta; (j) bendinde kıymetli madenler ise her tür ve şekilde altın, gümüş, platin ve paladyum olarak tanımlanmıştır.
Bu itibarla, kıymetli maden ve dövizin kambiyo mevzuatında düzenlenen değerler olması, kambiyo mevzuatında kıymetli maden depo hesaplarında işlem gören kaydi tutarların açık bir tanımının yer almaması ve özü itibarıyla fiziki teslimat yapılmadığı sürece kaydi ve değeri dövizle belirlenen bir tutarın söz konusu olması hususları dikkate alındığında; vadesiz ve yatırım hesapları üzerinden fiziki teslimat olmaksızın yapılan altın alım satım işlemlerinin kambiyo işlemi olarak değerlendirilmesi gerektiği düşünülmektedir.”
GİB’in yeni görüşüne göre kaydi altın alım satım işlemleri kambiyo işlemi olarak değerlendirildiğinden, bankalar nezdinde yatırım hesapları ve diğer (vadesiz, vb) hesaplar üzerinden fiziki teslimat olmaksızın yapılan altın satış işlemlerinde altın satış bedeli üzerinden BSMV hesaplanması gerekir.
BSMV Artışı ve Güncel Durum
24 Mayıs 2020 tarih ve 31136 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2568 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile kambiyo muamelelerine uygulanan BSMV oranı %0,2’den %1’e çıkarıldı. Yeni oran 24 Mayıs 2020 tarihinden itibaren gerçekleştirilen kambiyo muamelelerinde geçerli olmak üzere yürürlüğe girdi.
Bahsi geçen %1 oranında BSMV, kambiyo muamelelerinde döviz satış tutarı üzerinden hesaplanacak olup; aşağıda sayılan işlemlerde söz konusu oran %0 olarak uygulanmaya devam eder:
- Bankalar ile yetkili müesseselerin kendi aralarında veya birbirlerine yaptıkları kambiyo satışları
- Hazine ve Maliye Bakanlığı’na yapılan kambiyo satışları
- Döviz kredisinin ödenmesine yönelik olarak, döviz kredisi kullanılan ya da kullanımına aracılık eden banka tarafından kredi borçlusuna yapılan kambiyo satışları
- Sanayi sicil belgesini haiz işletmelere yapılan kambiyo satışları
- İhracatçı birliklerine üye olan ihracatçılara yapılan kambiyo satışları
Dolayısıyla, mevcut durumda, kaydi altın satış işlemi üzerinden 24 Mayıs 2020 tarihinden itibaren %1 oranında BSMV uygulanır.
Değerlendirmeler
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar ile bu Karara ilişkin 2008-32/35 sayılı Tebliğ kapsamında, altın veya diğer kıymetli maden hesaplarının kambiyo olarak tanımlanacağına dair bir düzenleme yer almaz. Ayrıca Anayasa’nın 73. maddesinde düzenlenen verginin kanuniliği ilkesi uyarınca, verginin konusu Kanun ile düzenlenir. Dolayısıyla, altın hesabının kıymetli maden değil de kambiyo olarak vergilendirilmesinin GİB’in bir yazısına istinaden gerçekleştirilmesi anılan ilke açısından oldukça tartışmalıdır.
Sonuç
Altın depo hesaplarındaki fiziki teslim dışındaki ödemelerin kambiyo işlemi sayılmasına ilişkin olarak mevzuatımızda bir düzenleme yer almaz. Söz konusu yorum, GİB’in Türkiye Bankalar Birliği’ne gönderdiği bir yazı ile başlamıştır. Dolayısıyla, bu uygulamanın, Anayasa m. 73’te düzenlenen “kanunilik” ve “öngörülebilirlik” ilkeleri açısından tartışmaya açık olduğu düşünülür.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
06.02.2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında 7456 sayılı Kanun (“7456 sayılı Kanun”) 15.07.2023 tarihli ve 32249 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı...
İdari para cezaları için genel usul kanunu olan 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun (“Kanun”) bazı maddelerinin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla, Hazine ve Maliye Bakanlığı (“Gelir İdaresi Başkanlığı”) tarafından hazırlanan B Seri 18 Sıra No.’lu Tahsilat Genel Tebliği...
12 Mart 2023 tarih ve 32130 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (7440 sayılı Kanun) m. 20 ile şirket birleşmelerinde “borcun aşağı itelenmesi”ne (debt push down) ilişkin yeni ve önemli bir vergisel düzenleme...
19.07.2019 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan 7186 sayılı Kanunu m. 17 ile 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’na (“BK”) eklenen geçici m. 32 ile finansal güçlük içinde bulunan ancak finans sektörüne olan borçlarının yeniden yapılandırılması yoluyla faaliyetine devam etmesi olanaklı bulunan firmalara...
09.11.2022 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ("7420 Sayılı Kanun") ile vergi mevzuatında önemli değişiklikler ve düzenlemeler yapıldı. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na...
Serbest Bölgeler, ihracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak, işletmeleri ihracata yönlendirmek ve uluslararası ticareti geliştirmek amacıyla kurulan bölgelerdir. Sayılan amaçların gerçekleştirilebilmesi amacıyla...
15 Nisan 2022 tarih ve 31810 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7394 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun...
Son yıllarda ekonomideki artan dijitalleşme ile birlikte birçok yeni iş modeli ortaya çıkmış ve geleneksel iş modelleri büyük ölçüde değişime uğramıştır. Söz konusu değişim ile birlikte uluslararası işletmelerin elde ettiği gelirlerin vergilendirilmesi konusunda...
22.01.2022 tarih ve 31727 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7351 sayılı Kanun ile (“7351 Sayılı Kanun”) vergi mevzuatında esaslı değişiklikler yürürlüğe girdi. Vergi mevzuatına yönelik değişikliklerin yanı sıra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun...
Sosyal medya, dijital dünya ve internet teknolojisinin gelişmesi ile birlikte ortaya çıkmış ve günümüzde tüm dünyayı önemli ölçüde etkilemiştir. Yeni medyanın baş aktörlerinden biri de sosyal medya içerik üreticileridir. Söz konusu kişiler, sosyal paylaşım ağları üzerinden reklam gelirleri...
1990’lı yıllarda global ekonomi açısından önemli gelişmeler yaşandı. 1900’ların ikinci yarısına geçilirken, Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası’nın faizleri yükseltmesi ve sıcak paranın yönünü Doğu Asya ülkelerinden batıya çevirmesi, 1998 yılında Asya ülkelerinde yaşanan ekonomik kriz neticesinde...