7326 Sayılı Kanun Kapsamında Taşınmazların Yeniden Değerlemesi
7326 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun ("7326 sayılı Kanun"), 9 Haziran 2021 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi. 7326 Sayılı Kanun kapsamında (i) kesinleşmiş alacaklar, (ii) kesinleşmemiş veya dava aşamasında bulunan alacakların yapılandırılması, (iii) inceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemler ile ilgili düzenlemeler, (iv) matrah ve vergi artırımına ilişkin hükümler yer alır.
Anılan Kanun kapsamında yer alan bir diğer önemli düzenleme ise, 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (“VUK”) Geçici 31. maddesine eklenen fıkra ile tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, maddede belirtilen şartların sağlanması şartı ile aktiflerine kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini yeniden değerlemelerine imkân tanınmasıdır.
Anılan düzenleme, özellikle 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (“TTK”) m. 376 kapsamında, teknik iflas ve borca batıklık durumlarının bertaraf edilebilmesi adına önem arz eder.
Bu kapsamda, bu Makale kapsamında 7326 Sayılı Kanun’da öngörülen yeniden değerleme düzenlemesinin temel esasları hakkında özet bilgi verilecektir.
Yeniden Değerleme Düzenlemesinin Esasları
Taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler anılan düzenleme kapsamında yeniden değerlenebilir. Ancak iştirak hisseleri/hisse senetleri kapsamda değildir. Gayrimaddi varlıklar, peştemallıklar, araştırma ve geliştirme harcamaları, özel maliyet bedeli gibi varlıkların ise, yeniden değerlemeye konu edilebileceği ileri sürülebilir.[1]
Öte yandan, sat-kirala-geri al işlemine veya kira sertifikası ihracına konu edilen taşınmaz ve iktisadi kıymetler kapsama girmez. Yurt dışındaki taşınmazlar için de uygulamadan yararlanılabilir.
Tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefleri ile kurumlar vergisi mükellefleri yeniden değerlemeden yararlanabilirler. Bununla birlikte, aşağıda listesine yer verilen mükellefler anılan düzenlemeden yararlanamazlar:
- Dar mükellefiyet esasında vergilendirilen mükellefler,
- İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler,
- Finans ve bankacılık sektöründe faaliyet gösteren mükellefler,
- Sigorta ve reasürans şirketleri,
- Emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları,
- Münhasıran sürekli olarak işlenmiş altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler,
- Kayıtlarını Türk para birimi dışında başka bir para birimiyle tutmalarına izin verilen mükellefler.
İlgili mükellefler, aktiflerine kayıtlı bulunan taşınmazları ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini 31 Aralık 2021 tarihine kadar yeniden değerleyebilirler ve yeniden değerlemede, taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetler ve bunlara ait amortismanların, 9 Haziran 2021 tarihi itibarıyla yasal defter kayıtlarında yer alan değerleri dikkate alınır.
Yeniden değerleme neticesinde taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerin değerinde meydana gelecek değer artışları, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilir. Pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarının sermayeye ilave edilmesi mümkündür.
Yeniden değerleme sonucunda pasifte özel bir fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı üzerinden %2 oranında vergi hesaplanır.
Bu vergi, yeniden değerleme işleminin yapıldığı tarihi izleyen ayın sonuna kadar bir beyanname ile gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairesine beyan edilecek ve ilk taksiti beyanname verme süresi içinde, izleyen taksitler beyanname verme süresini takip eden 2. ve 4. ayda olmak üzere üç eşit taksitte ödenir. Ödenen vergi, gelir ve kurumlar vergisinden mahsup edilmez; gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider olarak kabul edilmez.
Yeniden Değerleme Düzenlemesi ile TTK m. 376 İlişkisi
Anılan düzenleme ile sağlanan en önemli avantaj, anılan düzenleme neticesinde şirket bilançoları daha gerçekçi ve piyasa değerlerine yakın bir duruma erişecek olmasıdır.[2]
Diğer bir önemli avantaj ise, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu m. 376 kapsamında teknik iflas ve borca batıklık hesaplamaları açısından kendini gösterir. Şöyle ki, bilindiği üzere TTK m. 376 kapsamında (i) sermaye ile kanuni yedek akçeler toplamının en az yarısının veya (ii) üçte ikisinin karşılıksız kalması halinde yönetim kurulunun görevleri, (iii) ayrıca şirketin “borca batık” olması durumunda uygulanacak kurallar düzenlenir. Anılan düzenleme, TTK’ya hâkim olan sermayenin korunması ilkesinin bir yansımasıdır.
Ancak, son dönemde özellikle kur dalgalanmalarının ve pandeminin finansallar üzerindeki etkisi nedeniyle birçok tam mükellef şirketin TTK m. 376 kapsamına düştüğü bilinmektedir. Nitekim bu nedenle 26 Aralık 2020 tarihli ve 31346 sayılı Resmi Gazete’de “6102 Sayılı Türk Ticaret Kanununun 376 ncı Maddesinin Uygulanmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” yayımlanarak; TTK m. 376 tespiti bakımından şartların yumuşatılmaya gayret edilmiştir.
Bu Tebliğ düzenlemesine ek olarak, 7326 sayılı Kanun ile getirilen yeniden değerleme imkanının da özkaynaklar üzerinde iyileştirici bir etkisi olacağı düşünülür. Zira, yeniden değerleme sonucunda pasifte özel bir fon hesabında tutulacak olan tutar özünde şirketlerin özkaynaklarını güçlendirici bir etkiye sahip olacaktır.
Sonuç
7326 sayılı Kanun kapsamda yer alan önemli düzenlemelerden biri, VUK Geçici 31. maddesine eklenen fıkra ile tam mükellefiyete tabi ve bilanço esasına göre defter tutan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, maddede belirtilen şartların sağlanması şartı ile aktiflerine kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini yeniden değerlemelerine imkân tanınmasıdır.
Söz konusu düzenlemenin hem finansalların gerçeği yansıtması hem de TTK m. 376 kapsamında teknik iflas ve borca batıklık hesaplamaları açısından önem arz ettiği düşünülür.
[1] Sağlam, Erdoğan: “Taşınmaz ve amortismana tabi diğer iktisadi kıymetleri 2021 sonuna kadar yeniden değerleme imkânı”, https://t24.com.tr/yazarlar/erdogan-saglam/tasinmaz-ve-amortismana-tabi-diger-iktisadi-kiymetleri-2021-sonuna-kadar-yeniden-degerleme-imkani,31455(Erişim tarihi: 22.06.2021).
[2] Ak, Mustafa: “Yüzde 2 Vergi Ödemeli Yeniden Değerleme, Bir Taşla Üç Kuş”, https://www.dunya.com/kose-yazisi/yuzde-2-vergi-odemeli-yeniden-degerleme-bir-tasla-uc-kus/624465 (Erişim tarihi: 22.06.2021).
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
06.02.2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında 7456 sayılı Kanun (“7456 sayılı Kanun”) 15.07.2023 tarihli ve 32249 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı...
İdari para cezaları için genel usul kanunu olan 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun (“Kanun”) bazı maddelerinin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla, Hazine ve Maliye Bakanlığı (“Gelir İdaresi Başkanlığı”) tarafından hazırlanan B Seri 18 Sıra No.’lu Tahsilat Genel Tebliği...
12 Mart 2023 tarih ve 32130 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (7440 sayılı Kanun) m. 20 ile şirket birleşmelerinde “borcun aşağı itelenmesi”ne (debt push down) ilişkin yeni ve önemli bir vergisel düzenleme...
19.07.2019 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan 7186 sayılı Kanunu m. 17 ile 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’na (“BK”) eklenen geçici m. 32 ile finansal güçlük içinde bulunan ancak finans sektörüne olan borçlarının yeniden yapılandırılması yoluyla faaliyetine devam etmesi olanaklı bulunan firmalara...
09.11.2022 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ("7420 Sayılı Kanun") ile vergi mevzuatında önemli değişiklikler ve düzenlemeler yapıldı. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na...
Serbest Bölgeler, ihracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak, işletmeleri ihracata yönlendirmek ve uluslararası ticareti geliştirmek amacıyla kurulan bölgelerdir. Sayılan amaçların gerçekleştirilebilmesi amacıyla...
15 Nisan 2022 tarih ve 31810 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7394 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun...
Son yıllarda ekonomideki artan dijitalleşme ile birlikte birçok yeni iş modeli ortaya çıkmış ve geleneksel iş modelleri büyük ölçüde değişime uğramıştır. Söz konusu değişim ile birlikte uluslararası işletmelerin elde ettiği gelirlerin vergilendirilmesi konusunda...
22.01.2022 tarih ve 31727 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7351 sayılı Kanun ile (“7351 Sayılı Kanun”) vergi mevzuatında esaslı değişiklikler yürürlüğe girdi. Vergi mevzuatına yönelik değişikliklerin yanı sıra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun...
Sosyal medya, dijital dünya ve internet teknolojisinin gelişmesi ile birlikte ortaya çıkmış ve günümüzde tüm dünyayı önemli ölçüde etkilemiştir. Yeni medyanın baş aktörlerinden biri de sosyal medya içerik üreticileridir. Söz konusu kişiler, sosyal paylaşım ağları üzerinden reklam gelirleri...
1990’lı yıllarda global ekonomi açısından önemli gelişmeler yaşandı. 1900’ların ikinci yarısına geçilirken, Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası’nın faizleri yükseltmesi ve sıcak paranın yönünü Doğu Asya ülkelerinden batıya çevirmesi, 1998 yılında Asya ülkelerinde yaşanan ekonomik kriz neticesinde...