Yabancıların Türkiye’deki Konut ve İşyeri Alımlarında KDV İstisnası
Giriş
Yabancılara konut ve işyeri satışlarını teşvik etmek amacıyla 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu kapsamında yabancıların Türk vatandaşlığı kazanımına yönelik mevzuat değişiklikleri yapıldığı bilinmektedir. Söz konusu yaklaşım ile paralel olarak, 6824 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun m. 7 ile 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun (“KDV Kanunu”) 13'üncü maddesinin birinci fıkrasına bir bent eklenerek konut ve işyeri satın alan yabancı alıcılara KDV istisnası getirilmiştir. Söz konusu istisna 01.04.2017 tarihinden itibaren uygulanmak üzere 08.03.2017 tarihinde yürürlüğe girmiştir. KDV Kanunu m. 13/i bendi kapsamında, yabancı gerçek ve tüzel kişiler ile yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarına yapılan konut ve işyeri satışlarında belli şartlar dahilinde KDV istisnası uygulanması imkânı sağlanır. Bu makalede, söz konusu KDV istisnasına ilişkin şartlar ve sürece dair önem arz eden hususlar açıklanır.
İstisna Kapsamındaki Alıcılar
KDV Kanunu m. 13/1-i uyarınca sağlanan istisnadan faydalanılması için satış işlemi kapsamındaki teslimin aşağıda sıralanan kişi ve kurumlara yapılması gerekir:
- Çalışma veya oturma izni alarak altı aydan daha fazla yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları (resmî daire ve müesseselere veya merkezi Türkiye’de bulunan teşekkül ve teşebbüslere bağlı olup adı geçen daire, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri dolayısıyla yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları hariç),
- Türkiye’de yerleşmiş olmayan yabancı uyruklu gerçek kişiler,
- Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de olmayan ve bir iş yeri ya da daimî temsilci vasıtasıyla Türkiye’de kazanç elde etmeyen kurumlar.
Ayrıca, istisnadan yararlanma şartlarını taşıyan alıcıların, istisna kapsamında birden fazla konut veya iş yeri alması mümkündür.
Yabancılara ilişkin yerleşmemiş olmama koşulu için belirtmek gerekir ki, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu m. 4 uyarınca, ikametgâhı Türkiye’de bulunanlar ile bir takvim yılı içinde Türkiye’de devamlı olarak altı aydan fazla oturanlar (geçici ayrılmalar Türkiye’de oturma süresini kesmez.) Türkiye’de yerleşmiş sayılır.
Tebliğ uyarınca, istisna kapsamında konut veya iş yeri tesliminde bulunacak satıcı mükellefler; alıcıların istisna kapsamında olduğunun tevsikine ilişkin belgeleri teslimden önce alıcıdan almalıdır. Ancak uygulamada, söz konusu belgelerin alıcı tarafından vergi dairesine sunulduğu ve KDV İstisna Yazısı temin ederek işbu yazıyı satıcıya verdiği görülür.
İstisnanın Şartları
KDV Kanunu m. 13/1-i uyarınca sağlanan istisna kapsamındaki kişi ve kurumlar, aşağıda detaylarına yer verilen istisna şartlarını sağlayarak istisnadan yararlanabilir:
Konut veya İş Yeri Niteliğinde Bir Taşınmazın Kullanıma Hazır Halde İlk Teslimi Olması
İstisnadan yararlanmak için, satışı yapılan yapının yapı ruhsatında konut, ofis, apart daire ve benzeri olarak tanımlanmış olması gerekir.
İstisnadan faydalanılması için konut veya işyerinin, alıcıların kullanımına hazır vaziyette fiilen teslim edilmesi şarttır. Kat irtifakı kurulabilen gayrimenkullerde ise ayrıca kat irtifakının kurulmuş olması aranır.
İstisna, konut veya işyerini inşa eden mükellefin yapacağı ilk teslimde uygulanır. İnşa edenden satın alınarak bir başkasına yapılan teslimler ilk teslim sayılmaz ve istisnadan yararlanamaz.
Bedelin Döviz Olarak Türkiye’ye Getirilmesi
İstisnadan yararlanmak için bedelin en az %50’sinin satış faturasının düzenlendiği tarihten önce, kalan kısmının da en geç 1 yıl içinde alıcı tarafından döviz olarak Türkiye’ye getirilerek satıcıya ödenmesi şarttır. Bu şart kapsamında, bedellerin Türkiye’ye getirildiğinin tevsiki gerekir. İşlemlerin banka aracılığı ile yapılması esas olmakla birlikte, tutarın alıcı tarafından fiziki olarak da getirmesi mümkündür. Fiziki olarak getirilmesi halinde Gümrük İdaresi’nden alınacak belge ile ispat sağlanır. Yurt dışından döviz olarak getirilen bedelin satıcıya Türk Lirası olarak ödenmesi de mümkündür. Satış işlemi kapsamında fatura düzenlenecek yabancı kişi ile dövizi getiren/ödemeyi yapan kişinin aynı kişi olması önem arz eder.
Konut veya İş Yerinin En Az 3 Yıl Elde Tutulması
İstisnanın son şartı ise, tapu tescil tarihinden itibaren 3 boyunca satın alınan konut veya iş yerinin elde tutulması şartıdır. Bu kapsamda, alıcı 3 yıl süreyle aldığı konut veya işyerini satmamalıdır. Aksi halde, zamanında alınmayan KDV tecil faizi ile birlikte devri gerçekleştiren tarafından ödenecektir.
Bu kapsamda, istisnanın uygulanabilmesi için tapuda işlem tesis edilmesi gerekir. Satıcı, istisna kapsamındaki satışı, Tapu Müdürlüğü’ne bildirir. Bu bildirim üzerine, Tapu Müdürlüğü tarafından tapu kütüğünün beyanlar hanesine, bu konut veya işyerlerinin 3 yıl içerisinde elden çıkarılması halinde zamanında tahsil edilmeyen verginin, 6183 sayılı Kanunun 48’inci maddesine göre tecil faizi oranında hesaplanan gecikme faiziyle birlikte ödeneceği hususunda şerh konulur.
İstisna Şartları Sağlanmadığı Halde İstisnanın Uygulanması Hali
KDV Kanunu m. 13/1-i uyarınca öngörülen şartları taşımadığı hâlde istisnanın uygulandığının tespit edilmesi hâlinde zamanında tahsil edilmeyen vergi, vergi ziyaı cezası ve gecikme faizinden mükellef ile birlikte alıcı müteselsilen sorumlu olur.
İstisnadan Yararlanılması Halinde Satıcı Beyan ve İade Süreci
KDV Kanunu m. 13/1-i kapsamında istisna uygulanarak yapılan satışlar, konut veya iş yeri tesliminin yapıldığı vergilendirme dönemine ait KDV beyannamesinin ilgili satırında beyan edilir. Bu satırın “Teslim ve Hizmet Tutarı” sütununa istisnaya konu konut veya işyerlerinin bedelinin KDV hariç tutarı, “Yüklenilen KDV” sütununa bu konut veya işyerlerine ilişkin alış ve giderlere ait belgelerde gösterilen toplam KDV tutarı yazılır. Ayrıca satıcılar, her bir vergilendirme dönemi içinde gerçekleştirilen bu kapsamdaki satışlarını KDV beyannamesi ekinde yer alan ilgili form ile bildirir.
İstisnaya ilişkin KDV iadesi, bedelin tamamının Türkiye’ye getirilerek satıcıya ödenmesinden sonra yapılır. Konut veya iş yeri teslimlerinden doğan iade taleplerinde satıcılar gerekli belgeler ile başvuru yapabilir.
Sonuç
KDV Kanunu m. 13/1-i bendi kapsamında, yabancı gerçek ve tüzel kişiler ile yurtdışında yaşayan Türk vatandaşlarına yapılan konut ve işyeri satışlarında belli şartlar dahilinde KDV istisnası uygulanması imkânı sağlanır. Bu makale kapsamında izah edilen şartların sağlanması için ödeme planı ve tapu süreçlerinin dikkatlice planlanması ve satıcı ile alıcı arasındaki iletişimin bu istisnayı da içermesi önem arz edecektir.
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Anayasa Mahkemesi’nin 16 Ocak 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan E.2023/105, K.2023/208 sayılı kararı ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (“VUK”) geçici 33. maddesinde yer alan ve 2021 yılı için enflasyon düzeltmesi yapılmaması sonucunu doğuran “2021” ibaresi Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal...
06.02.2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında 7456 sayılı Kanun (“7456 sayılı Kanun”) 15.07.2023 tarihli ve 32249 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı...
İdari para cezaları için genel usul kanunu olan 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun (“Kanun”) bazı maddelerinin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla, Hazine ve Maliye Bakanlığı (“Gelir İdaresi Başkanlığı”) tarafından hazırlanan B Seri 18 Sıra No.’lu Tahsilat Genel Tebliği...
12 Mart 2023 tarih ve 32130 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (7440 sayılı Kanun) m. 20 ile şirket birleşmelerinde “borcun aşağı itelenmesi”ne (debt push down) ilişkin yeni ve önemli bir vergisel düzenleme...
19.07.2019 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan 7186 sayılı Kanunu m. 17 ile 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’na (“BK”) eklenen geçici m. 32 ile finansal güçlük içinde bulunan ancak finans sektörüne olan borçlarının yeniden yapılandırılması yoluyla faaliyetine devam etmesi olanaklı bulunan firmalara...
09.11.2022 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ("7420 Sayılı Kanun") ile vergi mevzuatında önemli değişiklikler ve düzenlemeler yapıldı. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na...
Serbest Bölgeler, ihracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak, işletmeleri ihracata yönlendirmek ve uluslararası ticareti geliştirmek amacıyla kurulan bölgelerdir. Sayılan amaçların gerçekleştirilebilmesi amacıyla...
15 Nisan 2022 tarih ve 31810 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7394 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun...
Son yıllarda ekonomideki artan dijitalleşme ile birlikte birçok yeni iş modeli ortaya çıkmış ve geleneksel iş modelleri büyük ölçüde değişime uğramıştır. Söz konusu değişim ile birlikte uluslararası işletmelerin elde ettiği gelirlerin vergilendirilmesi konusunda...
22.01.2022 tarih ve 31727 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7351 sayılı Kanun ile (“7351 Sayılı Kanun”) vergi mevzuatında esaslı değişiklikler yürürlüğe girdi. Vergi mevzuatına yönelik değişikliklerin yanı sıra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun...
Sosyal medya, dijital dünya ve internet teknolojisinin gelişmesi ile birlikte ortaya çıkmış ve günümüzde tüm dünyayı önemli ölçüde etkilemiştir. Yeni medyanın baş aktörlerinden biri de sosyal medya içerik üreticileridir. Söz konusu kişiler, sosyal paylaşım ağları üzerinden reklam gelirleri...
1990’lı yıllarda global ekonomi açısından önemli gelişmeler yaşandı. 1900’ların ikinci yarısına geçilirken, Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası’nın faizleri yükseltmesi ve sıcak paranın yönünü Doğu Asya ülkelerinden batıya çevirmesi, 1998 yılında Asya ülkelerinde yaşanan ekonomik kriz neticesinde...