Hisse Opsiyon Planlarında Gelir Vergisi İstisnası
Giriş
7524 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“7524 sayılı Kanun”) m. 2 ile getirilen ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu (“GVK”) m. 17 kapsamında düzenleme altına alınan çalışanlara pay senedi verilmek suretiyle sağlanan menfaatlerde ücret istisnası 02.08.2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girdi. Bu kapsamda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca teknogirişim şirketi olarak belirlenen şirketler tarafından hizmet erbabına verilen ve ücret kapsamında değerlendirilen pay senetlerinin, verildiği tarihteki rayiç değerinin o yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşmayan kısmı belli şartlar dahilinde gelir vergisinden istisna edilir.
Hisse Opsiyon Planları ve Ücret Niteliği
Hisse opsiyon planları, çalışanlar ile işveren şirket arasında imzalanan bir sözleşme kapsamında, belirli şartlar veya süreler dahilinde, şirketin gelecek vadeden çalışanlarına belirli bir bedel karşılığında ya da bedelsiz olarak şirket hisselerinden pay sahibi olma hakkı tanır.
GVK m. 61, ücreti para ile temsil edilebilen menfaatler, ayınlar, ya da işverene tabi ve belirli bir işyerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para olarak tanımlamıştır. Bir çalışanın bir şirkette çalışmaları karşılığı verilecek bir bedelsiz veya düşük bedelli hisse senedi veya benzeri bir menfaat de ücret olarak değerlendirilir ve çalışanların hukuki ve ekonomik tasarrufuna geçtiği vergilendirme döneminde elde edilmiş sayılarak bu tutarların stopaj suretiyle vergilendirilmesi gerekir.
Bu gelir vergisine ilişkin olarak 7524 sayılı Kanun kapsamında bir istisna düzenlenmesi yapılmıştır ve belli şartlar dahilinde teknogirişim şirketleri tarafından hizmet erbabına bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde kabul edilen pay senetlerinin, verildiği tarihteki rayiç değerinin o yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisna edilmiştir.
İstisnanın Şartları
GVK m. 17 uyarınca hisse opsiyon planlarında gelir vergisi istisnasının uygulanmasına ilişkin şartlar aşağıdaki şekilde özetlenir:
İşveren Şirketin Teknogirişim Şirketi Niteliğini Haiz Olması
İstisnadan yararlanılabilmesi için, çalışanına pay senedi vermek suretiyle menfaatler sağlanan işverenin T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca belirlenen kriterler uyarınca teknogirişim şirketi niteliğinde olması gerekir. T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca teknogirişim şirketi niteliğine ilişkin kriterler bu makale tarihi itibariyla belirlenmemiştir. Bu vergi istisnası için hukuki bir dayanak teşkil etmese de T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nca yayımlanan Teknogirişim Stratejisi adlı bilgilendirme broşüründe [1] teknogirişimin teknoloji ve yenilik odaklı faaliyetler yürüten, hızlı büyüme potansiyeline sahip, ölçeklenebilir bir iş fikri olan en fazla 10 yaşındaki girişim şirketi olarak açıklandığı görülür.
Ücret Niteliğinde Kabul Edilen Pay Senetlerinin Verildiği Tarihteki Rayiç Değerinin Çalışanın Yıllık Brüt Ücretini Aşmaması
Çalışana bedelsiz veya indirimli olarak verilen ve ücret niteliğinde olduğu kabul edilen pay senetlerinin, verildiği tarihteki rayiç değerinin hizmet erbabının o yıldaki bir yıllık brüt ücret tutarını aşmayan kısmı gelir vergisinden istisna tutulur. Rayiç değer tespitinde, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu mükerrer m. 266 uyarınca söz konusu pay senetlerinin değerleme günündeki normal alım satım değeri esas alınır. Brüt ücret ise, işveren tarafından çalışana hizmeti karşılığında ödenen aylık, prim, ikramiye, sosyal yardımlar ve zamlar gibi vergiye tabi sürekli nitelikteki ödemelerin brüt tutarının toplamıdır.
Pay Senetlerinin Belirli Süre Elde Tutulması ve Bu Sürelere Bağlı İstisna Oranları
Söz konusu istisnanın hizmet erbabına pay senetlerinin verildiği tarihin içinde bulunduğu dönemde uygulanması esas olup belli istisna oranlarına göre bu pay senetlerinin belirli bir süre elde tutulması gerekir. Bu kapsamda, çalışan tarafından alınan pay senetlerinin elden çıkarılma süresi, istisna tutarını etkiler. Çalışan tarafından iktisap edilen pay senetlerinin iktisap tarihinden itibaren;
- 3 yıl içerisinde elden çıkarılması durumunda istisna edilen verginin tamamı,
- 4-6 yıl içerisinde elden çıkarılması durumunda istisna edilen verginin %75’i,
- 7-12 yıl içerisinde elden çıkarılması durumunda istisna edilen verginin %25’i,
vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faizi ile birlikte işverenden tahsil edilecektir.
Dolayısıyla istisnanın %100 olarak uygulanması için, pay senetlerinin iktisap tarihinden itibaren 12 yıldan fazla elde tutulması gerekir ve ancak bu halde herhangi bir vergi ödenmez. Pay senetlerinin 3 yıldan kısa süre elde tutulması halinde ise, istisna söz konusu olmaz.
Diğer Hususlar
İstisna nedeniyle tahsil edilmeyen vergilere ilişkin zamanaşımı süresi, pay senetlerinin hizmet erbabı tarafından elden çıkarıldığı yılı takip eden takvim yılı başından itibaren işlemeye başlar.
Çalışana pay senedi verilmek suretiyle sağlanan menfaatleri, bu düzenleme kapsamında ücret istisnasına konu edecek işverenlerin 326 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğ ekinde yer alan “Hizmet Erbabına Pay Senedi Verilmek Suretiyle Sağlanan Menfaatlerde Ücret İstisnasına İlişkin Bildirim”i doldurmaları ve pay senetlerinin verildiği aya ait muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ekinde vermeleri gerekir.
Sonuç
Hisse opsiyon planlarına ilişkin sağlanan gelir vergisi istisnası, Türkiye’nin Teknogirişim Stratejisi açısından önemli bir adım olarak değerlendirilebilir. Ancak istisnanın sadece teknogirişim şirketi olarak nitelendirilecek şirketler kapsamında sağlanmasının ve tam istisna uygulanabilmesi için elde tutma süresinin çok uzun olmasının, istisnanın sağlayacağı teşvik ve faydayı azaltacağı değerlendirilir. Ek olarak, verginin, pay senetlerinin çalışan tarafından elde tutulma süresi 12 yıldan az olması halinde gecikme faizi ile birlikte işverenden tahsil edilmesi, söz konusu gelir vergisinin esasen işverene yükletilmesi ile işverenler açısından olumsuz bir durum da yaratır.
- Bilgi için bkz.: https://sanayi.gov.tr/assets/pdf/plan-program/TeknogirisimStratejisi.pdf
Bu makalenin tüm hakları saklıdır. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın bu makale kullanılamaz, çoğaltılamaz, kopyalanamaz, yayımlanamaz, dağıtılamaz veya başka bir suretle yayılamaz. Kaynak gösterilmeksizin veya Erdem & Erdem’in yazılı izni alınmaksızın oluşturulan içerikler takip edilmekte olup, hak ihlalinin tespiti halinde yasal yollara başvurulacaktır.
Diğer İçerikler
Vergi sistemleri kanunların suistimalini önlemek için genel nitelikte düzenlemeler getirmek ile birlikte, genel düzenlemelerin uygulamada beklenen işlevi yerine getirmediği durumlara yönelik olarak da vergi kanunları kapsamında vergi güvenlik müesseseleri olarak özel mahiyette düzenlemeler getirilir...
Yabancılara konut ve işyeri satışlarını teşvik etmek amacıyla 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu kapsamında yabancıların Türk vatandaşlığı kazanımına yönelik mevzuat değişiklikleri yapıldığı bilinmektedir...
Anayasa Mahkemesi’nin 16 Ocak 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan E.2023/105, K.2023/208 sayılı kararı ile 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (“VUK”) geçici 33. maddesinde yer alan ve 2021 yılı için enflasyon düzeltmesi yapılmaması sonucunu doğuran “2021” ibaresi Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal...
06.02.2023 Tarihinde Meydana Gelen Depremin Yol Açtığı Ekonomik Kayıpların Telafisi İçin Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi İhdası İle Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılması Hakkında 7456 sayılı Kanun (“7456 sayılı Kanun”) 15.07.2023 tarihli ve 32249 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandı...
İdari para cezaları için genel usul kanunu olan 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun (“Kanun”) bazı maddelerinin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemek amacıyla, Hazine ve Maliye Bakanlığı (“Gelir İdaresi Başkanlığı”) tarafından hazırlanan B Seri 18 Sıra No.’lu Tahsilat Genel Tebliği...
12 Mart 2023 tarih ve 32130 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7440 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun (7440 sayılı Kanun) m. 20 ile şirket birleşmelerinde “borcun aşağı itelenmesi”ne (debt push down) ilişkin yeni ve önemli bir vergisel düzenleme...
19.07.2019 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan 7186 sayılı Kanunu m. 17 ile 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’na (“BK”) eklenen geçici m. 32 ile finansal güçlük içinde bulunan ancak finans sektörüne olan borçlarının yeniden yapılandırılması yoluyla faaliyetine devam etmesi olanaklı bulunan firmalara...
09.11.2022 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan 7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ("7420 Sayılı Kanun") ile vergi mevzuatında önemli değişiklikler ve düzenlemeler yapıldı. 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’na...
Serbest Bölgeler, ihracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırımları ve teknoloji girişini hızlandırmak, işletmeleri ihracata yönlendirmek ve uluslararası ticareti geliştirmek amacıyla kurulan bölgelerdir. Sayılan amaçların gerçekleştirilebilmesi amacıyla...
15 Nisan 2022 tarih ve 31810 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7394 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun...
Son yıllarda ekonomideki artan dijitalleşme ile birlikte birçok yeni iş modeli ortaya çıkmış ve geleneksel iş modelleri büyük ölçüde değişime uğramıştır. Söz konusu değişim ile birlikte uluslararası işletmelerin elde ettiği gelirlerin vergilendirilmesi konusunda...
22.01.2022 tarih ve 31727 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7351 sayılı Kanun ile (“7351 Sayılı Kanun”) vergi mevzuatında esaslı değişiklikler yürürlüğe girdi. Vergi mevzuatına yönelik değişikliklerin yanı sıra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun...
Sosyal medya, dijital dünya ve internet teknolojisinin gelişmesi ile birlikte ortaya çıkmış ve günümüzde tüm dünyayı önemli ölçüde etkilemiştir. Yeni medyanın baş aktörlerinden biri de sosyal medya içerik üreticileridir. Söz konusu kişiler, sosyal paylaşım ağları üzerinden reklam gelirleri...
1990’lı yıllarda global ekonomi açısından önemli gelişmeler yaşandı. 1900’ların ikinci yarısına geçilirken, Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası’nın faizleri yükseltmesi ve sıcak paranın yönünü Doğu Asya ülkelerinden batıya çevirmesi, 1998 yılında Asya ülkelerinde yaşanan ekonomik kriz neticesinde...