317 / 476
den düzenlemektedir. Bu kısımda, basta iş uyuşmazlıklarının çözüm
yolları olmak üzere, toplu sözleşme düzenine ilişkin birçok konuda ye-
ni düzenlemeler getirilmektedir. Kuşkusuz, bu düzenlemeler yapılır-
ken, ILO’nun 87 ve 98 sayılı Sözleşmeleri ile AB normları dikkate
alınmıştır. Kanunun hazırlık safhalarında yargı içtihadı, doktrindeki
eleştiriler ve sosyal tarafların talepleri de göz önüne alınmıştır. Bu ni-
yet temelinde, Kanunun bu kısmında, toplu iş sözleşmesi yapma hakkı
ile grev ve lokavt alanında önemli değişiklikler yapılmıştır. Daha önce
yargı içtihadı ile uygulama alanı bulan grup toplu iş sözleşmesi, kanun-
da tanımlanmış ve uygulama alanı genişletilmiştir. Böylece bir işko-
lunda birden fazla tarafla toplu iş sözleşmesi bağıtlayabilme imkânı ta-
nınmıştır. Öteden beri yargıyı sürekli meşgul eden işletme toplu söz-
leşmesinin uygulandığı bir işyerinin başka bir işverene devri durumun-
da birden fazla toplu iş sözleşmesinin ortaya çıkması hâlinde hangi
sözleşmenin uygulanacağı sorunu ortadan kaldırılacak şekilde yeniden
düzenlenmiştir.
Türkiye’yi sürekli ILO gündemine taşıyan işkolu barajı yüzde 3’e
düşürülmüştür. İşyeri düzeyindeki yarıdan fazla üye olma ilkesi korun-
muş, işletme düzeyinde ise baraj yüzde 40’a indirilmiştir. Ayrıca toplu
iş sözleşmesinde yetki, müzakere süreci ve arabuluculuk safhaları ko-
runmakla beraber sadeleştirilerek yeniden düzenlenmiştir. Bu düzenle-
melerle toplu pazarlık safhasının her aşamasında işçi sendikaları aktif
taraf olarak öngörülmüştür. Daha önce üç yöntemle gerçekleşen olağan
arabuluculuk safhası teke indirgenmiştir. Ancak tarafların gönüllü uz-
laştırma mekanizmalarına başvurma yolları açık tutulmuştur. Daha ön-
ce de Türk hukukunda yer almasına rağmen pek etkin kullanılmayan
özel hakem mekanizmasının gönüllü uzlaştırma ve arabuluculuk me-
kanizması olarak kullanılması öngörülmüştür. Yüksek Hakem Kuru-
lu’nun iş yükü azaltılmıştır.
Türk iş hukukunda devletin fazla müdahale ettiği ve denetim altın-
da tuttuğu grev ve lokavt alanı yeniden düzenlenmiştir. Kanunî grev ve
lokavt 2010 Anayasa değişikliği paralelinde tanımlanarak, grev yasak-
larının alanı daraltılmıştır. Grev ve lokavt yasakları, hayatî nitelik gös-
teren temel kamu hizmetleri ile sınırlandırılmıştır. Bu Kanunla, sendi-
kal hak ve özgürlükler ile serbest toplu pazarlık hakkı ve toplu iş
uyuşmazlıklarının çözümü, evrensel ilkeleri dikkate alınarak düzenlen-
miştir.
İŞ HUKUKU
303