41 / 440
TİCARET HUKUKU
27
Ancak bu sınırın da ayrık durumları vardır. Oyda imtiyaz bakımın-
dan öngörülen üst sınır, kurumlaşmanın gerektirmesi veya haklı bir se-
bebin ispatlanması durumunda uygulanmaz. Bu hükümle Yeni TTK’nın
kurumlaşmaya verdiği önem öne çıkar. Böylece, profesyonel yöneticilere
verilecek belki az sayıda ancak oyda imtiyazlı paylar aracılığıyla, özellik-
le aile şirketlerindeki oy gücünün dışına çıkılabilir ve profesyonelleşme
sağlanabilir.
Oyda imtiyaz bakımından öngörülen üst sınırın uygulanmamasına
yönelik talep, şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mah-
kemesine yöneltilir. Mahkemenin, kurumlaşma projesini veya haklı sebe-
bi inceleyip, sınırlamanın uygulanmaması yönünde karar vermesi gerekir.
Kurumlaşma projesi, ancak mahkeme kararıyla değiştirilebilir. Yeni TTK
ayrıca, kurumlaşmanın gerçekleşmeyeceğinin anlaşıldığı veya haklı se-
bebin ortadan kalktığı hâllerde sınırlamanın uygulanmaması yönündeki
kararın, mahkeme tarafından geri alınabileceğini öngörür. Böylece, sayı-
lan sebeplerin ortadan kalkmasına rağmen sınırın uygulanmaması yönün-
deki kötü niyetli uygulamalar önlenebilir.
Yeni TTK m. 479/3’de oyda imtiyazın kullanılamayacağı kararlar sa-
yılır. Bu kararlar; esas sözleşme değişikliği, işlem denetçilerinin seçimi
ve ibra ve sorumluluk davası açılması yönündeki kararlardır. Bu kararlar,
içerikleri gereği önem arz eden kararlar olmalarının yanı sıra, şirketler-
de hâkimiyet kurulmasına yol açabilecek niteliktedir. Yeni TTK’daki bu
düzenleme, oyda imtiyaz kavramının, şirketlerde hâkimiyet kurulmasına
yol açabilecek şekilde kullanılmasını engelleme amacı taşır.
Belirli Grupların Yönetim Kurulunda Temsil Edilmesi
Yönetim Kuruluna (“YK”) aday gösterme hakkı, TTK m. 401’de
açıkça öngörülmese dahi, doktrin tarafından “
vesair hususlarda imtiyaz
”
kapsamında kabul edilirdi. Yeni TTK m. 360 uyarınca, esas sözleşmede
öngörülmek şartı ile (a) belirli pay gruplarına; (b) özellik ve nitelikleriyle
belirli bir grup oluşturan pay sahiplerine ve (c) azlığa yönetim kurulunda
temsil edilme hakkı tanınabilir. Bu yeni düzenlemeyle YK’da temsil edil-
me hakkı gerçekte sadece paya tanınan bir imtiyaz olmanın ötesinde Yeni
TTK m. 478’e ayrık bir düzenleme oluşturacak şekilde daha geniş bir
çerçeveye oturtuldu. Zira bu hak hem pay sahibi gruplarına, hem azlığa,