221 / 440
BORÇLAR HUKUKU
207
YBK’nin 20inci maddesi, GİK’e ilişkin tanımlamanın devamında, bu
tür sözleşmelerde yer alan koşulların bazı yapay yöntemler ile işbu tanım
dışına çıkartılamaması için bazı kurallar koymaktadır. Buna göre;
- Bu koşulların, sözleşme metninde veya ekinde yer alması, kapsa-
mı, yazı türü ve şekli, nitelendirmede önem taşımaz.
- Aynı amaçla düzenlenen sözleşmelerin metinlerinin özdeş olma-
ması, bu sözleşmelerin içerdiği hükümlerin, GİK sayılmasını en-
gellemez.
- Genel işlem koşulları içeren sözleşmeye veya ayrı bir sözleşmeye
konulan bu koşulların her birinin tartışılarak kabul edildiğine iliş-
kin kayıtlar, tek başına, onları genel işlem koşulu olmaktan çıkar-
maz.
İşbu hükümler ile işin esasının incelenmesi ve söz konusu yapay yön-
temler ile emredici kanun hükümlerin dolanılmasını engelleme amacı gü-
dülmektedir.
İlgili maddenin son fıkrası uyarınca,
“GİK ile ilgili hükümler, sun-
dukları hizmetleri kanun veya yetkili makamlar tarafından verilen izinle
yürütmekte olan kişi ve kuruluşların hazırladıkları sözleşmelere de, ni-
teliklerine bakılmaksızın uygulanır”
. Bu hüküm ile kamu tüzel kişileri
tarafından sunulan hizmetlere ilişkin sözleşmeler de YBK’nın sağladığı
GİK denetimine tabi hale getirilmiştir.
Kanunda yazılmamış sayılma olarak ifade edilen yaptırım sonucu
geçersiz hale gelen sözleşme hükümleri yerine ilgili kanun hükümleri uy-
gulanacaktır.
Yürürlük Denetimi
Bağlayıcılık denetimi, GİK’in hangi şartlar ile sözleşme kapsamında
kabul edileceği ve hangi GİK’in sözleşmeye dâhil olacağının tespitine
yöneliktir.
YBK’nın 21inci maddesi uyarınca, menfaate aykırı GİK’in sözleşme
kapsamında kabul edilmesi, düzenleyen tarafın diğer tarafa bu koşulla-
rın varlığı hakkında açıkça bilgi vermesine, bunların içeriğini öğrenme
imkânı sağlamasına ve karşı tarafın da bu koşulları kabul etmesine bağ-