30 / 375
HUKUK POS TAS I 2 0 1 0
16
yeni tanımlar da bulunmaktadır. “İbrazın karşılanması” tanımı yalnızca
“ibrazın karşılanması” kelimesini getirir ve hangi ödemelerin “ibrazın
karşılanması” olarak kabul edilebileceğini gösterir. Belirtilen hükmü dü-
zenleyen 2. madde üç tür ödeme şekli sayar; (i) akreditif belgelerin ibrazı
üzerine ödeme yöntemiyle kullanımda ise ibrazda ödeme, (ii) akreditif va-
deli ödeme yöntemiyle kullanımda ise vadeli ödeme yükümlülüğüne gir-
mek ve ödeme vadesinde ödeme, (iii) akreditif poliçe kabulü yöntemiyle
kullanımda ise lehtar tarafından çekilen poliçeyi kabul etmek ve poliçenin
ödeme vadesinde ödeme. İştira akreditifi altında gerçekleştirilen ödeme,
amir banka ve varsa teyit bankası için ibrazın karşılanması değildir. An-
cak, “iştira” teriminin tanımına göre, iştira, iştira akreditifi ile çerçevelen-
miş olmalıdır. Görevli banka tarafından yapılan her alım iştira olarak kabul
edilebilir ve amir banka tarafından gerçekleştirilen ibrazda veya vadesinde
ödeme iştira olarak değerlendirilemez.
İştira, iştira akreditifi dışındaki akreditifler aracılığıyla da
oluşturulabilir
UCP500, amir banka tarafından iştira için görevlendirilen bankanın işti-
ra edebileceğini öngörmüş ve “iştira” terimini “dikkate alma” olarak tanım-
lamıştır. Bunun anlamı, iştiranın sadece iştira akreditifi altında gerçekleşe-
bileceğidir. Bununla birlikte, UCP600 tarafından yapılan yeni “iştira” tanımı
şu şekildedir; “
uygun bir ibraz altında poliçelerin (görevli bankadan başka
bir banka üzerine çekilen poliçelerin) ve/veya belgelerin, görevli bankanın
ramburse edilmesi gereken banka iş gününde veya daha önce görevli ban-
ka tarafından lehtara avans ödeme yapılarak veya avans ödeme yapılacağı
kabul edilerek satın alınması”.
Görüldüğü üzere, akreditifin iştira akreditifi
olmasına dair bir koşul bulunmamaktadır. Güncel tanım nezdinde, görevli
bir bankanın ön ödemesi iştira olarak kabul edilebilir ve görevli banka ta-
nımına göre, akreditifin kullanıma müsait olduğu banka görevli bankadır.
Dolayısıyla, akreditifin amir banka nezdinde poliçe kabulü yoluyla kulla-
nımda olmasını öngörmesi halinde, amir bir banka görevli banka olabilir.
Amir banka ön ödeme yapar ise, iştira eder. UCP600’ün 12. maddesinin (b)
hükmüne göre, “
bir poliçe kabul etmesi veya vadeli ödeme yükümlülüğüne
girmesi için bir bankayı görevlendirmekle, amir banka o görevli bankanın
kabul ettiği bir poliçeyi veya girdiği vadeli ödeme yükümlülüğünü satın al-
ması veya ön ödeme yapması için o görevli bankayı yetkili kılar”
. Bunun
anlamı, poliçenin kabulüne veya vadeli ödemeye bağlı akreditifin iştira ak-
reditifi olabileceğidir. UCP600 nezdinde iştira “satın alma” anlamını taşır.