215 / 375
İ Ş HUKUKU
201
Sosyal Sigorta Kapsamında İş Kazası
*
İş kazası, işyerlerinde oluşan risklere karşı gerekli tedbirlerin alınma-
ması sebebiyle oluşan zarardır. Bu bakımdan Türk Hukuku’nda “iş kazası”
kavramı, hem bireysel iş hukukunu, hem de sosyal sigorta mevzuatını ilgi-
lendirmektedir. Zira İş Kanunu ile birlikte Sosyal Sigortalar Kanunu’nda
da düzenlenerek güvence altına alınmıştır.
Yürürlükte bulunan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Si-
gortası Kanunu (bundan böyle “Kanun” olarak anılacaktır) m. 13 iş kaza-
sını tanımlamaktadır. Bu maddeye göre
“iş kazası;
a) Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
b) İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle si-
gortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yü-
rütmekte olduğu iş nedeniyle,
1.
Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada kazaya uğraması
Kanun m.11’de sigortalı sayılanların maddi veya maddi olmayan un-
surlarla birlikte işlerini yaptıkları yerler “işyeri” olarak tanımlanmıştır.
Aynı şekilde üretilen mal veya verilen hizmet açısından işyerlerine bağlı
yerler, dinlenme, çocuk emzirme, yemek, uyku, yıkanma, muayene ve ba-
kım, beden veya meslek eğitim yerleri, avlu ve büro gibi diğer eklentiler
ile araçlar da işyerinden sayılmıştır. Buna göre, işçinin belirtilen yerlerden
herhangi birisinde bulunduğu anda zarara uğraması halinde iş kazası söz
konusudur. İşçinin mutlaka çalışma süreleri içerisinde kazaya uğraması da
şart olmayıp, işyerinde meydana gelen olay ile zarar arasında illiyet bağı
olması yeterlidir.
2.
İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı
kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte
olduğu iş nedeniyle kazaya uğraması
Burada önemli olan husus kazanın işveren tarafından yürütülen iş se-
bebiyle meydan gelmesi olup, kazanın mutlaka işyerinde oluşması şart de-
ğildir. Örneğin, bir müşterinin evinde elektrik tamiratı yaparken kazaya
uğraması hali iş kazasıdır.
*
Temmuz 2010 tarihli Makale