212 / 375
HUKUK POS TAS I 2 0 1 0
198
İşe İade Davalarında İşletmesel Kararlar ve İşverenin İspat
Yükümlülüğü
*
Bilindiği üzere, işveren tarafından iş aktinin 4857 sayılı İş Kanunu
(bundan böyle “Kanun” olarak anılacaktır) m.18 doğrultusunda işletme-
nin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebeple feshi
mümkündür. Feshin işletme, işyeri ve işin gerekleri nedenleri ile yapıldığı
ileri sürüldüğünde, öncelikle bu konuda işverenin işletmesel kararı aran-
malıdır. Maddede
“işletmenin, işyerinin veya işin gerekleri”
kavramına
yer verilmiş, ancak
“işletmesel karar”
kavramına yer verilmemiştir.
“İş-
letmesel karar”
kavramına nelerin dâhil olduğu ancak yargı kararlarından
anlaşılmaktadır. Özellikle Yargıtay tarafından son yıllarda verilen kararlar-
da işletmesel karar kavramı ayrıntılı olarak ele alınmış ve ayrıca bu karar
kapsamında işverenin ispat yükümlülüğü de düzenlenmiştir.
1.
İşletmesel Kararlar
İşçinin iş sözleşmesinin feshi dâhil olmak üzere işletme, işyeri ile ilgili
ve işin düzenlenmesi konusunda işveren tarafından yönetim hakkı kapsa-
mında alınan ve işverenin amaç ve içeriğini belirlemekte serbest olduğu
tüm kararlar işletmesel karardır. İşletmesel kararlar işveren tarafından iş-
letme ve işyeri içinden kaynaklanan sebeplerle alınabileceği gibi, işyeri
dışından kaynaklanan sebeplerle de alınabilmektedir.
•
İşletme dışı sebepler
İşletmenin doğrudan etkisinin bulunmadığı, ancak dolaylı da olsa
işveren tarafından feshe gerekçe olarak gösterilen sebepler işletme
dışı sebepler olarak sayılmaktadır. Yargıtay tarafından işletme dışı
sebeplere örnek olarak siparişlerdeki azalmalar, pazarlama güçlük-
leri, satış ve sürümde azalma, hammadde yokluğu, enerji sıkıntısı,
kamu işyerlerinde devlet bütçesinden kaldırılması, meteorolojik
sebepler gösterilmekle birlikte, bu sebeplerin işyerinde işgücü faz-
lasına sebep olması da fesih sebebi olarak göz önünde bulundurul-
maktadır.
•
İşletme içi sebepler
İşveren tarafından hedef işletme politikasını gerçekleştirmek ama-
cıyla organizasyon yapısı ve üretimle ilgili olarak düzenleme yap-
*
Mayıs 2010 tarihli Makale.