63 / 496
Ticareti Terk Eden Tacirin Yükümlülükleri
Tacir Kimdir?
TTK, tacirin kapsamını 12 ve devamı hükümlerde belirtir. Ticari
işletmeyi işleten kişiler, ticaret şirketleri, amacına varmak için ticari bir
işletme işleten vakıflar, dernekler ve kendi kuruluş kanunları gereğin-
ce özel hukuk hükümlerine göre yönetilmek veya ticari şekilde işletil-
mek üzere Devlet, il özel idaresi, belediye ve köy ile diğer kamu tüzel
kişileri tarafından kurulan kurum ve kuruluşlar tacir sayılırlar (TTK
m. 12, 16). Bu yazıda ele alınacak sorunsal bakımından ticaret şirket-
leri, özellikle anonim ve limited şirketlerin üzerinde durulacaktır.
Ticareti Terk İçin Yapılması Gerekenler ve Müeyyide
İİK m. 44, ticareti terk eden tacirin on beş gün içinde durumu ka-
yıtlı olduğu ticaret siciline bildirmesi zorunluluğunu düzenler. Tacir,
bu bildirim ile birlikte mal beyanında da bulunmaya mecburdur. Söz
konusu bildirim ticaret sicili ilanlarının yayımlandığı gazetede ve taci-
rin alacaklılarının bulunduğu yerlerde uygun yöntemler ile ilan edilir.
Ticareti terke ve bu yükümlülüklere bağlanan bir takım sonuçlar
bulunmaktadır. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir:
• TTK m. 18/1 uyarınca tacir, her türlü borç için iflasa tabidir. İİK
m. 43 de, TTK gereğince tacir sayılanlar hakkında iflas yolu ile
takip yapılacağını düzenler. İİK m. 44 uyarınca, ticareti terk bil-
dirimini takiben, tacir hakkında bir yıl süre ile iflas yolu ile ta-
kip yapılabilir. Yani, ticareti terk eden tacirin yükümlülüklerini
yerine getirmemesi, iflasa tabi olmaya devam edeceği söz konu-
su bir yıllık sürenin başlamaması sonucunu doğurur.
• Tacir, mal beyanını takiben, iki ay süreyle haczedilebilir malla-
rını tasarruf edemez (İİK m. 44/3).
• İİK m. 44’e göre mal beyanında bulunmayan, mevcudu beyan-
da eksik gösteren veya aktifindeki mal veya kaim değeri haciz
veya iflas sırasında göstermeyen, beyanı takiben malları üzerin-
de tasarruf eden borçlu, zarar gören alacaklının şikayeti üzerine
üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır (İİK m.
337/a).
TİCARET HUKUKU
47