HUKUK_POSTASI

Milletlerarası Özel Hukukta Doğrudan Uygulanan Kurallar

Av. Naciye Yılmaz

Genel olarak

Taraflar arasında esas olan sözleşme serbestisine getirilen belirli

sınırlamalar vardır. İç hukukta bu sınırlamalar, kamu düzeni düşüncesi

ile konulan emredici kurallar olarak ortaya çıkarken; benzer şekilde

uluslararası hukukta taraflar, hukuk seçimi yapsalar dahi, doğrudan uy-

gulanan kuralların bulunması halinde, bu kurallar tarafların hukuk se-

çimine rağmen uygulanır. Bu Hukuk Postası makalesinde, 5718 sayılı

Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkındaki Kanun’un

(“MÖHUK”) 31. maddesi kapsamında doğrudan uygulanan kurallar

ana hatlarıyla ele alınacaktır.

Tanım ve Kapsam

Doğrudan uygulanan kuralları; devletlerin, ekonomik, sosyal veya

siyasal alanda izlediği belirli politikaları, özel hukuk ilişkileri üzerin-

de etkili olacak şekilde yansıtan ve uygulama alanlarına giren tüm

uyuşmazlıklara uygulanmaları, bu politikaların yerine getirilmesi için

zorunlu olan kurallar olarak tanımlamak mümkündür

Doğrudan uygulanan kurallar üçe ayrılır. İlk olarak hâkimin huku-

kunun (

lex fori

) doğrudan uygulanan kurallarından bahsedilir. İkinci

olarak uyuşmazlığa uygulanacak hukukun (

lex causae

) doğrudan uy-

gulanan kuralları bulunur. Son olaraksa, üçüncü bir devletin doğrudan

uygulanan kuralları bulunur.

362

HUKUK POSTASI 2015

Temmuz 2015 tarihli Makale

Hatice ÖZDEMİR KOCASAKAL,

Sözleşmelere Uygulanacak Hukukun MÖHUK m. 24

Çerçevesinde Tespiti ve Üçüncü Devletin Doğrudan Uygulanan Kuralları, MHBYıl 30, Sayı 1-

2, 2010, s. 71’den naklen

Francescakis Ph

., Quelques précisions sur les “lois d’application

immédiate” et leurs rapports avec les règles de conflits des lois, Rev.Cr.DIP, 1966/I(s. 1-18),

s. 13.