195 / 496
Uygulamaya İlişkin Meseleler ve Dava Açmama Emirlerine
Uyulmamasının Sonuçları
Dava açmama emirlerinin icra edilmesi sorun yaratan bir konudur.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi, civil law hukuk sistemleri bu emirleri
yargı yetkilerine bir müdahale olarak algılamaktadır. Dava açmama
emrinin yöneltildiği tarafın, bu emri veren ülkede mahkeme kararına
aykırılık durumunda haciz konabilecek malvarlığı değerlerinin olması
durumu dışında, bu emirlerin icraya konması genellikle mümkün ol-
mamaktadır
10
.
Öte yandan, dava açmama emirlerine uyulmaması, bu emirler
aleyhine başlatılan veya devam edilen yargılama sonucu verilen mah-
keme kararının tenfiz edilmesi konusunda sorun yaratabilecektir. Ör-
nek vermek gerekirse, yargılamanın bir İngiliz mahkemesi tarafından
verilen dava açmama emrine aykırı olarak devam ettirilmesi durumun-
da, bu yargılama sonucunda verilen mahkeme kararının İngiltere’de
tenfiz edilmesi mümkün olmayacaktır. Ancak, emrin verildiği kişinin
mahkeme kararının verildiği ülkede malvarlığı değerlerinin bulunması
durumunda, tenfiz gerekli olmayacaktır.
Yukarıdaki açıklamalarımız uyarınca, sorunlu bir husus olsa bile,
dava açmama emirlerine uyulmamasının hiçbir hukuki sonucunun ol-
mayacağının söylenmesi oldukça zordur.
Sonuç
Dava açmama emirleri hususu, yabancı bir devletin yargılama yetki-
sine müdahale teşkil etmeleri bakımından oldukça tartışmalıdır. Öte yan-
dan, bu yöntemi izleyen mahkemelerin, dava açmama emrinin davayı
açan kişi aleyhine düzenlenmesi ve yabancı mahkemeye yönelik olma-
ması şeklinde bir gerekçeye dayandığı ifade edilmelidir
11
. Ancak, bu ge-
rekçenin de oldukça yoğun olarak eleştirildiği görülmektedir. İngiliz
mahkemeleri gibi common law hukuk sistemi mahkemelerinin verdiği
dava açmama emirlerine uyulmaması durumunda tenfiz sorunları ile kar-
şılaşılacağından, tarafların İngiliz mahkemelerinin yetkili olduğuna iliş-
kin sözleşme hükümleri konusunda dikkatli olmaları uygun olacaktır.
TAHKİM
179
10
Lew-Mistelis-Kröl
l, s. 366.
11
Dowers,
s. 961.