85 / 489
münhasıran genel kurulun yetkisine giren işler olmakla birlikte, kanun
koyucu bu işlerin yönetim kurulu tarafından gerçekleştirilmesi halinde
kanunun dolanılmasını engellemek amacıyla ilgili maddede yönetim
kurulunun bu kararları alması halinde de maddenin uygulanacağını be-
lirtir. Bu işlemler sınırlı sayıda sayılmamakla birlikte, ortaklığın yapı-
sını değiştiren, ortaklığı ortadan kaldıran, finansal yapısında değişiklik
yapan işler veya önemli esas sözleşme değişiklikleri (örneğin nitelikli
çoğunluk ile yapılabilen değişiklikler) hükmün kapsamının sınırını
oluşturur.
Hukuka aykırılığın doğması için bağlı şirketin genel kurulu veya
yönetim kurulu tarafından alınan bu kararların bağlı şirket bakımından
açıkça anlaşılır haklı bir sebebi bulunmaması gerekir. Buna göre alınan
kararlar bağlı ortaklığın büyümesini ve ilerlemesini sağlıyor, ortaklığın
menfaati için gerekli görülüyorsa haklı sebep olduğu ileri sürülebilir.
Ayrıca haklı sebep değerlendirilirken doktrinde belirtildiği üzere bir-
leşme ve tür değiştirme raporlarının incelenmesi de önem taşır. Zira bu
raporlar anılan işlemin amacını ve yararlarını ortaya koymaktadır. Bu
kapsamda raporların incelenmesi ile haklı sebep olup olmadığı konu-
sunda bir kanıya ulaşılabilir. İlgili hükümde pay sahibine dava hakkı
tanınmasına rağmen haklı sebebin bağlı şirket bakımından değerlendi-
rildiği görülür. Ancak doktrinde, pay sahiplerinin zararı tazmin edile-
ceğinden pay sahibinin menfaatinin de önemli olduğu ve dikkate alın-
ması gerektiği belirtilir.
TTK m. 202/2’nin ilk cümlesinde ifade edildiği üzere bu kararla-
rın hukuka aykırı olabilmesi ve bu kararlara karşı paysahiplerinin ta-
leplerini ileri sürebilmesi için bu kararlar hakimiyetin uygulanması ile
gerçekleşmelidir. Bu bağlamda genel kurul veya yönetim kurulu kara-
rının hakim teşebbüsün dolaylı veya doğrudan oy gücünün kullanılma-
sı ile alınıp alınmadığının araştırılması gerekir.
Tazminat veya Payların Satın Alınması Davasının Şartları
TTK m. 202/2 uyarınca hâkimiyetin uygulanması ile gerçekleştiri-
len ve bağlı şirket bakımından açıkça anlaşılabilir haklı bir sebebi bu-
lunmayan, birleşme, bölünme, tür değiştirme, fesih, menkul kıymet çı-
karılması ve önemli esas sözleşme değişikliği gibi işlemlerde, genel
kurul kararına red oyu verip tutanağa geçirten veya yönetim kurulunun
TİCARET HUKUKU
69