e-kiap2013

TİCARET HUKUKU

hâkimiyet olarak sınıflandırılır. TSY bu vasıtalardan yalnızca hâkimiyet

sözleşmelerine değinmekte, pay sahipliği yolu ile hâkimiyete ilişkin her

hangi bir düzenleme getirmediği gibi, diğer yollardan hâkimiyete dair bir

örnek de vermemektedir.

TSY m. 106, hâkimiyet sözleşmesini tanımlar. Buna göre, “

hâkimiyet

sözleşmesi, aralarında doğrudan veya dolaylı iştirak ilişkisi bulunmayan,

bulunsa bile bu ilişkiden bağımsız ve soyutlanmış bir şekilde taraflar-

dan birinin, sermaye şirketi olan diğerinin yönetim organına hiçbir şarta

bağlı olmadan talimat verme yetkisini içeren sözleşme

” olarak tanımlanır.

Bu tanım, hâkimiyet sözleşmesi niteliğinde kabul edilecek sözleşmeleri

oldukça sınırlar. Zira bu tanıma göre, sözleşme ile tanınan talimat verme

yetkisinin iştirak ilişkisinden tamamen bağımsız ve soyutlanmış olması

ve hiçbir şarta bağlı olmaması gerekmektedir.

Yukarıda belirttiğimiz gibi TTK, hâkimiyet ilişkisini ve bu çerçevede

de şirketler topluluğunu belirli kalıp ve sınırlar içine hapsetmeksizin, ola-

bildiğince geniş ifade etme amacı taşır. Zira madde metninde, pay sahip-

liği ve sözleşme ilişkisinin yanı sıra, diğer yollardan hâkimiyet denilerek

hâkimiyet doğuran her tür vasıta da bu kapsama dâhil edilmiştir. Oysa

TSY ile bu vasıtalardan bir tanesi olan sözleşmenin bu denli kısıtlı şekil-

de tanımlanması, bu amaçla yapılmış bir kısım sözleşmenin tanım dışın-

da kalmasına ve hâkimiyet sözleşmesi olarak yorumlanmamasına sebep

olabilir. Örneğin, uygulamada, özellikle hâkimiyetin sözleşme ile kurul-

duğu durumlarda çoğunlukla, talimat verme yetkisi tarafların anlaşması-

na bağlı olarak bazı şartlara bağlanabilmektedir. Bu durumda TSY’nin

tanımı dikkate alındığında, bu tür şartlar içeren sözleşmeler hâkimiyet

sözleşmesi olarak değerlendirilemeyecektir.

TSY, kredi sözleşmelerinde öngörülen işlem öncesi kredi kuruluşun-

dan onay alma yönünde öngörülmüş yükümlülüklerin bu sözleşmeleri

hâkimiyet sözleşmesi tanımına dâhil etmeyeceği yönünde açık hüküm

içerir. Yine, şirketin taraf olmadığı hissedarlar anlaşması türü sözleşme-

lerin hâkimiyet sözleşmesi olarak nitelendirilmeyeceği açıkça düzenlenir.

TTK m. 198/3’e uygun olarak, TSY’de de hâkimiyet sözleşmesinin

geçerlik şartı olarak bağlı şirketin genel kurulunca onaylanması ve sicile

tescil edilmesi aranır. Buna göre, hâkimiyet sözleşmesinin, hâkim şirketin

bağlı olduğu sicil müdürlüğünde veya hâkim şirketin yurt dışında olması