25 / 449
HUKUK POSTASI 2013
10
gerek tüzel gerek gerçek kişileri içine alır şekilde yorumlandığını ortaya
koymaktadır
3
.
TSY, topluluğu, bir ticaret şirketi ile buna doğrudan veya dolaylı ola-
rak bağlı bulunan en az iki ticaret şirketi şeklinde ifade eder. TSY m.
105, topluluktan bahsedebilmek için bir hâkim şirkete bağlı en az iki şir-
ket veya ticaret şirketi olmayan bir hâkim teşebbüs söz konusu ise, buna
bağlı ikiden fazla şirket olması gerektiğini düzenler. Diğer bir deyişle,
TSY uyarınca topluluktan bahsedebilmek için en az üç ticaret şirketinin
içinde bulunduğu bir yapı gerekir. Bu bakımdan, TSY m. 105’te yer alan
bu sayısal belirleme amacını aşmakta ve şirketler topluluğuna TTK’da
aranmayan bir özellik atfetmektedir.
TTK, şirketler topluluğunu düzenlerken “hâkimiyet” ilişkisinden
yola çıkar ve hâkim şirket ve bağlı şirket arasındaki ilişkiye değinir. An-
cak bunu yaparken hâkimiyet kavramına ilişkin bir tanım ortaya koymaz.
Yalnızca hâkim şirket ve bağlı şirket arasındaki hâkimiyet ilişkisinin tes-
piti bakımından “kontrol” ölçütü çerçevesinde bazı hâkimiyet vasıtalarını
açıklar ve fakat “kontrol” kavramının tanımına da TTK’da yer vermez.
Bu bakımdan temel kavramların tanımlanması ve içinin doldurulması,
doktrin ve mahkeme içtihatlarına bırakılmıştır. Doktrinde, hâkimiyet kav-
ramı, bir şirketin yatırım, işletme ve finansman politikalarını belirleme ve
kontrol etme gücü olarak tanımlanır
4
. Kontrol ise, bir şirketin diğerinin
karar mekanizmalarına etki edebilme ve yönlendirebilme imkânı veren
hukuki araçlara (oy çokluğu, yönetimde çoğunluk gibi) sahip olması ha-
line bağlanan sonucu ifade eder
5
.
Kontrol ve hâkimiyet kavramları, TTK’da olduğu gibi TSY’de de
tanımlanmamıştır.
Hâkimiyet Sözleşmesi
TTK m. 195/f. 1 ile düzenlenen hâkimiyet vasıtaları; pay sahip-
liği yolu ile hâkimiyet, sözleşme yolu ile hâkimiyet ve diğer yollardan
3
OKUTAN NILSSON
, s. 73.
4
OKUTAN NILSSON
, s. 98.
5
OKUTAN NILSSON
, s. 210, s. 211 atfıyla
Grundmann
, European Company Law, Belgium
2007, s. 342.