242 / 449
BORÇLAR HUKUKU
227
tay 1969 tarihli ikinci bir İçtihadı Birleştirme Kararı vermiştir. Bu karar
uyarınca teminat mektubunda alacaklının yazılı isteği üzerine derhal ve
kayıtsız şartsız ödeme yükümlülüğünün bulunması, teminat mektupla-
rının 818 sayılı eski Borçlar Kanunu’nun 110. maddesinde düzenlenen
üçüncü kişinin edimini taahhüt niteliğinde bir garanti sözleşmesi olduğu-
nu gösterir. Üçüncü kişinin edimini taahhüt 6098 sayılı Borçlar Kanunu
madde 128 ile eski düzenleme ile paralel olarak hüküm altına alınmıştır.
Unsurları
Uygulamada teminat mektubu sözleşmelerinin garanti sözleşmesi
olarak kabul edilebilmesi için bazı unsurları taşıması gerektiği kabul edi-
lir.
Öncelikle, garanti verenin sorumlu olacağı risk önceden belirlenmiş
olmalıdır. Teminat garanti alanı (yani muhatabı) belirli bir hareket tarzına
yöneltmek ve özellikle de lehdar ile ticari bir ilişkiye girmesini sağlamak
için verilmelidir. Teminat mektubunu veren kişi, muhataba karşı bağım-
sız bir borç üstleniyor olmalıdır. Teminat mektubunu veren taraf ile leh-
dar arasındaki ilişki ile lehdar ve muhatap arasındaki ilişki birbirinden
tamamen bağımsızdır, teminat mektubu sözleşmesi ile banka ya da mek-
tubu veren diğer herhangi bir tüzel veya gerçek kişi asli ve bağımsız bir
borç üstlenir. Son olarak teminat mektubu sözleşmesinde ivazlılık unsuru
tartışmalıdır; garanti sözleşmesinin ivazsız olduğunu savunanlar olduğu
gibi ivaz karşılığında olması gerektiği görüşünde olanlar da vardır.
Teminat Mektubunda Zamanaşımı ve Vade
Hukukumuzda teminat mektupları bağımsız bir garanti sözleşmesi
olarak kabul edildiğinden ve garanti sözleşmeleri ile ilgili özel bir dü-
zenleme bulunmadığından, teminat mektupları genel zamanaşımı hükmü
818 sayılı eski Borçlar Kanunu m. 125, yani 6098 sayılı Borçlar Kanunu
madde 146’da yer alan on yıllık zamanaşımına tabidir.
Teminat mektupları “vadeli” ve “vadesiz” olabilir. Vade, teminat mek-
tubu veren tarafın sorumluluğunun saptanması bakımından önem taşır.
Teminat mektubu veren gerçek ya da tüzel kişinin sorumluluğundan
bahsedebilmek için teminat mektubu ile güvence altına alınan riskin,