e-kiap2013

TAHKİM

171

Tahkim Anlaşmasının Temel Sözleşmeden Bağımsızlığı

Av. Fatih Işık

Giriş

Tahkim, uluslararası ticaret ilişkilerinden doğan uyuşmazlıkların

çözümünde ulusal yargı sistemleri yerine sıklıkla tercih edilen alternatif

uyuşmazlık çözüm yollarındandır ve tarafların iradesine dayanır. Taraf-

ların tahkime başvurmak konusunda anlaştıkları durumlarda aralarında-

ki uyuşmazlığın tahkimde görülmesi mümkündür. Bu bağlamda taraflar,

uyuşmazlığın konusu tahkime elverişli olmak kaydıyla, akdedecekleri bir

tahkim anlaşması ile uyuşmazlıklarının tahkimde çözülmesini kararlaştı-

rabilirler.

Bu anlaşma, taraflar arasında ayrı bir metinde imzalanacak tahkim

anlaşması şeklinde gerçekleşebileceği gibi, taraflar arasındaki sözleşme-

nin bir maddesi olarak da düzenlenebilir. Sözleşme maddeleri şeklinde

akdedilen tahkim anlaşmaları ise “tahkim şartı” veya “tahkim kaydı” ola-

rak ifade edilir. Uygulamada da, tahkim anlaşmalarının neredeyse tama-

mının tahkim şartı şeklinde düzenlendiği görülmektedir.

Tahkim şartı, her ne kadar taraflar arasındaki temel sözleşme met-

ninin bir maddesi olarak düzenlense de, temel sözleşme ile tahkim an-

laşması birbirinden bağımsız iki ayrı anlaşmadır. Bu durum, tahkim an-

laşmasının “bağımsızlığı” veya “ayrılabilirliği” şeklinde ifade edilir. Bu

çalışmada da, tahkim anlaşmasının temel sözleşmeden bağımsızlığı hak-

kında genel bilgi verilecektir.

Bağımsızlık İlkesi

Uygulamada görülen uyuşmazlıkların büyük çoğunluğunda, taraflar

arasındaki sözleşmenin geçerliliği tartışılır. Örneğin, taraflardan birisi

sözleşmenin gereği gibi ifa edilmediğini iddia ettiğinde, diğer taraf, şa-

yet mümkünse, sözleşmenin geçersiz olduğu iddiasını ileri sürer. Ancak,

taraflar arasında, iradelerine uygun bir şekilde tahkim yargılamasının

Temmuz 2013 tarihli Makale