182 / 449
TAHKİM
167
rarının nerede verileceği henüz tespit edilemiyorsa hakimin kendi huku-
kunda yer alan kanunlar ihtilafı kuralları uyarınca tespit edilecek hukuka
tabi olduğunu ifade eder.
Böylece, tahkim anlaşmasının esasına uygulanacak hukukun belir-
lenmesi için öncelikle, meselenin hangi aşamada inceleneceğinin belir-
lenmesi gerekir. Zira tahkim anlaşmasının esasına ilişkin iddialar hakem
yargılaması sırasında, verilen hakem kararının iptali veya tenfizi aşama-
larında veya tahkim şartının varlığına rağmen ulusal mahkemeler nezdin-
de açılan davalarda tahkim itirazı olarak ileri sürülebilir.
Tahkim Anlaşmasının Geçersizliğinin Hakem Heyetinin Önünde
İleri Sürülmesi
Tahkim anlaşmasının esas yönünden geçersizliği hakem heyeti önün-
de ileri sürülebilir. Bu durumda hakemler öncelikle, taraf iradelerini dik-
kate alarak tahkim anlaşmasının geçersizliğini inceleyeceklerdir. Ancak
esas sorun, taraflarca herhangi bir hukuk seçiminin yapılmadığı durum-
larda ortaya çıkar.
Hakemlerin farklı kriterleri göz önünde alarak tahkim anlaşmasının
esasına uygulanacak hukuku tespit ettikleri görülmektedir. Bu kararlar-
da tahkim yeri hukuku, temel sözleşmeye uygulanacak hukuk, seçilen
tahkim kurumlarının tahkim kuralları değerlendirmelere alınan kriterler
arasındadır
3
.
Bu bağlamda, tahkim anlaşmasının esasına uygulanacak hukuk ola-
rak tahkim yeri hukukunun belirlenmesi, hakem kararının iptalinin en-
gellenmesi açısından faydalı olabilir. Bu uygulama, hakemlerin kararın
icrası için her türlü gayreti gösterme yükümlüğü ile de uyumludur. Zira
tahkim anlaşmasının esastan geçerliliğinin tahkim yeri hukuku uyarın-
ca değerlendirilmesi, hakem kararının –tahkim yeri hukukuna aykırılığı
kapsamında– iptalinin önüne geçebilir.
Tahkim anlaşmasının esasına uygulanacak hukukun belirlenmesin-
de tenfiz ülkesi hukukunun da dikkate alınması düşünülebilir. Ancak,
hakem kararının iptalinin talep edileceği ülkenin aksine, kararın tenfiz
3
ÖZEL, SİBEL,
Milletlerarası Ticari Tahkimde Kanunlar İhtilafı Meseleleri, Legal, Aralık
2008, s. 84.