191 / 449
HUKUK POSTASI 2013
176
kim anlaşmasının grup şirketler teorisine dayanılarak teşmilinin mümkün
olmadığı belirtilmektedir
3
.
Bu konudaki Yargıtay uygulamasına bakıldığında, Yargıtay’ın özellikle
hakem kararlarının tenfizi bakımından taraf kavramına büyük önem verdiği
görülmektedir. Yargıtay, konuyu dolaylı olarak ele aldığı tenfize ilişkin bir
kararında, bağlı şirketin taraf olduğu bir tahkim anlaşmasına dayanılarak
ana şirkete yöneltilen tenfiz davasını reddetmiştir
4
. Ana şirket ve bağlı şirke-
tin farklı tüzel kişilikler olmaları sebebiyle, bağlı şirket aleyhine verilen bir
tahkim kararının ana şirket aleyhine tenfizinin talep edilemeyeceği oldukça
açıktır
5
. Kaldı ki, Yargıtay kararına konu olan tahkim yargılamasında, tah-
kim anlaşmasının ana şirkete teşmilinin de kabul edilmediği görülmektedir.
Yargı kararlarının yanı sıra Türk doktrininde de teşmilin kabulü bakı-
mından, tahkime gitme iradesini açıklamamış olan ayrı tüzel kişiliğe sa-
hip bir şirketin, aynı şirketler topluluğunda yer alması nedeniyle tahkim
anlaşmasıyla bağlı sayılmasının ancak istisnai hallerde kabul edilebilece-
ği belirtilmektedir
6
.
Yabancı Hukuklardaki Durum
Uluslararası tahkim uygulaması bakımından, ICC nezdinde faaliyet
gösteren hakemler arasında, bir şirketler grubuna üye bir şirket tarafın-
dan imzalanan tahkim anlaşmasının, bazı şartların yerine gelmesi halin-
de gruba üye diğer şirketleri bağlayacağı konusunda güçlü bir eğilimin
bulunduğu görülmektedir
7
. Ancak yine, birçok ICC kararında, teşmilin
kabul edilmediği sonuçların ortaya çıktığı da gözden kaçırılmamalıdır
8
.
Tahkim anlaşmasının grup şirketlere teşmilinin kabul edildiği önemli
bir karar,
Dow Chemical
davasında verilmiştir
9
. Burada hakem heyeti,
3
ESEN
, s. 101.
4
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi’nin 1990/2931 E. ve 1990/6828 K. sayılı kararı. Kaynak:
Cemal
ŞANLI,
Uluslararası Ticari Akitlerin Hazırlanması ve Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları, İs-
tanbul 2011, s. 323.
5
Banu (ŞİT) KÖŞGEROĞLU
, Yabancı Hakem Kararlarının Üçüncü Kişilere Karşı Tenfizi,
Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XV, Y. 2011, Sa.3, s. 4.
6
KÖŞGEROĞLU,
s. 7.
7
ESEN,
s. 99.
8
Bkz.
ESEN,
s. 116 vd.
9
Dow Chemical France v. ISOVER Saint Gobain ICC Award no. 4131/1982.