255 / 440
İŞ HUKUKU
241
İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Yükümlülükleri
2
*
Av. Alper Uzun
Borçlar Hukuku hükümlerine göre; işverenin işçiye karşı, ücret öde-
me ve eşit işlem yapma borcunun haricinde, işçiyi gözetme ve koruma
borcu bulunmaktadır. İş sağlığı ve güvenliğine dair önlemlerin alınması
ile kendisini gösteren gözetme ve koruma borcu; işçinin işverenine bağlı-
lık ve sadakat borcunun en önemli karşılığıdır.
Gözetme borcu işverene, işçinin çıkarları doğrultusunda davranma,
onu koruma ve yardımcı olma, işçiye zarar verebilecek davranışlardan
kaçınma borcu yükler. İşverenlerin işçileri gözetme borcu kapsamında
yer alan başlıca yükümlülüklerinden biri de, iş güvenliği önlemlerini
alma zorunluluğudur.
İş sağlığı ve güvenliği kavramı ile işçiyi işyerindeki olası iş kazaları
ile meslek hastalıklarına karşı korumayı amaçlayan düzenlemeler anlaşıl-
maktadır. İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin önlemleri alma yükümlülüğü,
esas olarak işverene yüklenmiştir.
Bu yükümlülüğe dair temel kural, 818 Sayılı Borçlar Kanunu’nun,
“Hizmet Akdi” başlıklı 10. Bölümü’nde yer alan “Tedbirler ve Mesai
Mahalleri” başlıklı 332. maddesinde yer almaktadır. Buna göre işveren;
sözleşmenin özellikleri ve işin mahiyeti bakımından, hakkaniyet çerçe-
vesinde kendisinden istenebileceği derecede, işçinin çalışma yüzünden
karşı karşıya kaldığı tehlikelere karşı gereken tedbirleri almaya ve uygun
ve sağlığa elverişli çalışma yeri, işçi birlikte ikamet ediyorsa, sağlığa el-
verişli bir yatacak yer göstermeye mecburdur.
Borçlar Kanunu’nun haricinde 4857 sayılı İş Kanunu’nun 77. mad-
desi uyarınca işverenler; işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliğinin sağlan-
ması için gerekli her türlü önlemi almak, araç ve gereçleri noksansız
bulundurmakla yükümlüdürler. Ayrıca aynı madde uyarınca işverenler,
işyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine uyulup uyulmadığını
denetlemek ve işçileri karşı karşıya bulundukları mesleki riskler, alınması
gerekli tedbirler, yasal hak ve sorumlulukları konusunda bilgilendirmek
*
Mart 2011 tarihli Makale