254 / 440
HUKUK POSTASI 2011
240
yerek karşılıklı anlaşma yoluyla sona erdirmelerinin nedenleri
üzerinde de durmak gerekir. İş ilişkisinin bozma anlaşması yo-
luyla sona erdirildiğine dair örnekler 1475 sayılı İş Kanunu ve
öncesinde hemen hemen uygulamaya hiç yansımadığı halde, iş
güvencesi hükümlerinin yürürlüğe girmesinin ardından özellikle
4857 sayılı İş Kanunu sonrasında giderek yaygın bir hal almıştır.
Bu noktada, işveren feshinin karşılıklı anlaşma yoluyla fesih
gibi gösterilmesi suretiyle iş güvencesi hükümlerinin dolanılma-
sı şüphesi ortaya çıkmaktadır. Bu itibarla irade fesadı denetimi
dışında tarafların bozma sözleşmesi yapması konusunda makul
yararının olup olmadığının da irdelenmesi gerekir. Makul yarar
ölçütü, bozma sözleşmesi yapma konusunda icabın işçiden gel-
mesi ile işverenden gelmesi ve somut olayın özellikleri dikkate
alınarak ele alınmalıdır.
Bozma sözleşmesi yoluyla iş sözleşmesi sona eren işçi, iş güven-
cesinden yoksun kaldığı gibi kural olarak feshe bağlı haklar olan
ihbar kıdem tazminatlarına da hak kazanamayacaktır. Yine 4447
Sayılı Yasa kapsamında işsizlik sigortasından da yararlanama-
yacaktır. Bütün bu hususlar, İş Hukukunda hakim olan ibrana-
menin dar yorumu ilkesi gibi, hatta daha da ötesinde, ikale söz-
leşmesinin geçerliliği noktasında işçi lehine değerlendirmenin
gerekliliğini ortaya koymaktadır.
Tarafların bozma sözleşmesinde ihbar ve kıdem tazminatı ile iş
güvencesi tazminatı hatta boşta geçen süreye ait ücret ve diğer
haklardan bazılarını ya da tamamını kararlaştırmaları da müm-
kündür. Bozma sözleşmesinin geçerliliği konusunda bütün bu hu-
suslar dikkate alınarak değerlendirmeye gidilmelidir.
” (Yargıtay
9. H.D. E. 2009/18811, K. 2010/9254, T. 05.04.2010)
Netice itibariyle yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere,
İş Hukukumuza egemen olan “işçi lehine yorum”, “dar yorumlama” ve
“makul yarar ölçütleri” dikkate alınmadan yapılacak bir ikale sözleşmesi
ile iş akdinin sona erdirilmesi halinde, işçinin yargı yoluna müracaat ede-
rek, 4857 sayılı yasanın iş güvencesine dair hükümlerinden yararlanması
imkânına kavuşması kuvvetle muhtemeldir.