e-kitap2014

lanması imkânsız olması kaydıyla, tarafların mahkemece tahkime yön-

lendirileceğini belirtir.

Milli kanunların çoğunda Model Kanun’un düzenlemesine benzer

tahkim itirazına ilişkin maddeler bulunur ve ilgili maddeler tahkim an-

laşmasının varlığının, geçerli olduğunun ve etkin bir şekilde uygulana-

bileceğinin davalı tarafından ileri sürülmesini şart koşar. Tarafların tah-

kime başvurmaktan feragat etme hakları bulunduğundan mahkemeler

tahkim şartını kendiliğinden gözetme yükümlülüğünü taşımazlar. Da-

valının tahkim anlaşmasını ileri sürmemesi davalının tahkimde ısrar et-

meyeceğini ve zımnen davacının uyuşmazlığı mahkemelere taşıma ira-

desini kabul ettiğini gösterir

. Genellikle kabul edilen davanın esasına

girmeden tahkime ilişkin itirazın yapılmasıdır.

Model Kanun’un düzenlemesinden esinlenen 4686 sayılı Milletle-

rarası Tahkim Kanunu (“MTK”)’nun 5. maddesi de tahkim anlaşması-

na karşın, bir mahkemede dava açılması halinde, davalının ileri sürebi-

leceği tahkim itirazını düzenler. İlgili madde uyarınca tahkim anlaşma-

sının konusunu oluşturan bir uyuşmazlıkta dava mahkemede açılmış-

sa; karşı taraf, tahkim itirazında bulunabilir. Tahkim itirazının ileri sü-

rülmesi ve tahkim anlaşmasının geçerliliğine ilişkin uyuşmazlıkların

çözülmesi, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun ilk itirazlara iliş-

kin hükümlerine tabidir. Bu madde uyarınca tahkim itirazı bir ilk itiraz

olarak düzenlenir

ve bu itirazı davalı ileri sürebilir. Davalının tahkim

itirazını yapma yetkisi belirli bir süre limiti ile sınırlandırılır. Süresi

içinde tahkim itirazı ileri sürülmezse, mahkeme uyuşmazlığı çözebilir

ve bundan sonra taraflar uyuşmazlığın mahkemede çözümüne karşı

koyamaz

. Tahkim itirazının kabulü halinde MTK m.5’de belirtildiği

üzere dava usulden reddedilir ve davanın esasına girilmez.

174

HUKUK POSTASI 2014

Julian D M LEW, Loukas A MISTELIS, Stefan M KRÖLL

, Comparative International

Commercial Arbitration, Kluwer Law International 2003, s. 340.

HMK’nın yürürlüğe girmesinden önceki dönemde tahkim itirazı ilk itiraz olarak kabul edilme-

mekteydi. HMK ile beraber tahkim itirazı ilk itiraz olarak kabul edilmiştir ancak Yargıtay 11.

H.D. 16.01.2012 tarih, 2011/15015 E., 2012/178 K. sayılı kararında ilk itiraz olarak ileri sürül-

meyen tahkim itirazının davacının açık/zımni muvafakati ile ileri sürülebileceğini ifade etmiş-

tir. Nuray Ekşi ise süresi içinde yapılmayan tahkim itirazının sonradan ileri sürülmesinin ancak

davacının açık muvafakati ile mümkün olduğunu belirtir bkz.

Nuray EKŞİ

, Hukuk Muhakeme-

leri Kanunu’nda Tahkim, İstanbul 2013, s. 121- 122.