e-kiap2013

HUKUK POSTASI 2013

rınca sözleşmede, rehne dair unsurların tam listesi de ayırt edilmelerini

mümkün kılacak özellikleri ile birlikte yer almalıdır

Ticari işletme rehni, bir ticari işletmenin kanunda sayılan unsurları-

nın teslimi gerekmeksizin rehnedilmesini sağlayan özel bir düzenlemedir.

Bu bakımdan menkul işletme tesisatının tamamı üzerinde sınırlı bir ayni

hak olan rehin hakkı, bunların teslimi gerekmeksizin tesis edilmektedir.

Ticari işletmenin menkul işletme tesisatında aynı zamanda gemilerin

bulunması halinde bunların akıbetinin ne olacağı ayrıca incelenmeyi ge-

rektirmektedir. Keza, uygulamada sicile kayıtlı bir geminin ticari işletme

rehini kapsamında rehin edilmesi halinde Gemi Sicili Memurluğu, gemi

siciline yapılan bildirim üzerine durumu şerh etmeyi reddetmektedir.

Konunun aydınlatılması bakımından, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu

(“TTK”) ve TİRK hükümlerinin birlikte incelenmesi uygun olacaktır.

Ticari İşletme Rehni Kapsamında Gemi

Yukarıda belirtildiği üzere, TİRK m. 3, ticari işletme rehni kapsamı-

na giren unsurları saymaktadır. Buna göre, menkul işletme tesisatı olarak

da isimlendirilen “

Rehnin tescili anında mevcut ve işletmenin faaliyetine

tahsis edilmiş olan makina, araç, alet ve motorlu nakil araçları

” ticari

işletme rehni kapsamındadır ve hatta TİRK m. 4 uyarınca rehnin zorunlu

unsurudur.

TTK m. 936, sicile kayıtlı olup olmadıklarına bakılmaksızın bütün

gemileri taşınır eşya olarak nitelendirdiği üzere, bir işletmenin sahip ol-

duğu gemiler de menkul işletme tesisatı dahilinde kabul edilmelidir. Bu

sebeple, geminin de, kural olarak ticari işletme rehni kapsamında teslimi

gerekmeksizin rehin verilebileceği sonucu çıkmaktadır.

Bu sebeplerden dolayı, ticari işletme rehni sözleşmesi yapılırken, ge-

milerin de, kural olarak listede gösterilmesi zarureti ortaya çıkar. Aksi

halde, motorlu nakil aracı mahiyetinde olan geminin unutularak sözleş-

Şayet ekli listede, menkul işletme tesisatına ilişkin kimi unsurlar yazılmaz ise işletme rehni

sözleşmesinin akıbetinin ne olacağı bakımından doktrinde farklı görüşler ileri sürülmektedir.

Doktrindeki hâkim görüşe göre, taraflar menkul işletme tesisatındaki kimi unsurları bilerek

rehin kapsamı dışında bırakmak istemişlerse sözleşme geçersiz olmalıdır. Ancak, unutkanlık

sebebiyle birtakım unsurlar listeye eklenmemişse, sözleşme dürüstlük kuralına göre geçerli

kabul edilmelidir.