115 / 449
HUKUK POSTASI 2013
100
kalan pay sahipleri, Kurul’un belirlediği süre içerisinde, Kurul’un belir-
leyeceği oranda veya daha fazla payı haiz pay sahiplerinden paylarını adil
bir bedel karşılığında almasını talep edebilir. Dolayısıyla, belirli oranda
payı elinde bulunduran pay sahibinin çıkarma hakkı ile azınlıkta kalan
pay sahibinin satma hakkı birlikte düzenlenmiştir.
Madde, TTK’nın şirketler topluluğu hükümleri arasında yer alan m.
208’in halka açık ortaklıklara uygulanmayacağını düzenler. Söz konu-
su madde, yukarıda incelenmiş olup, hâkim şirketin bağlı şirkette sıkın-
tı yaratan azlığı çıkarma hakkına ilişkindir. SerPK’nın gerekçesinde, bu
düzenlemelerin benzer olduğu, SerPK’da özel düzenleme yapıldığı için
TTK’nın m. 208 hükmüne istisna getirildiği belirtilmiştir.
Ayrılma Hakkı
TTK’da şirketler topluluğu hükümlerinde düzenlenen çıkma hakkın-
da pay sahibi ortaklık ilişkisini, payını hâkim şirket veya hâkim teşebbüse
satarak kullanır. Yukarıda incelenen satma hakkında da pay sahibi payla-
rını halka açık ortaklıkta payları belirli bir oranı aşan pay sahibine satar.
Bu haklar pay sahibinin “çıkma hakkı” veya “satma hakkı” olarak adlan-
dırılır. Ancak SerPK, pay sahibinin belirli durumlarda paylarını doğrudan
pay sahibi olduğu halka açık anonim şirkete satma hakkını da düzenler.
SerPK’da öngörülen bu hak ise “ayrılma hakkı” olarak adlandırılır.
Pay sahibine ayrılma hakkı, halka açık anonim şirketin önemli nite-
likli işlemlerinde tanınır. SerPK m. 23’e göre halka açık ortaklıkların bir-
leşme, bölünme işlemlerine taraf olması, tür değiştirme veya sona erme
kararı, malvarlığının tümünü veya önemli bir bölümünü devretmesi veya
üzerinde bir ayni hak tesis etmesi veya kiralaması, faaliyet konusunu tü-
müyle veya önemli ölçüde değiştirmesi, imtiyaz öngörmesi veya mevcut
imtiyazların kapsam veya konusunu değiştirmesi ile borsa kotundan çık-
ması, önemli kararlardır. Ayrılma hakkı, pay sahibi sayısı sebebiyle halka
açık sayılan ortaklıkların SerPK kapsamından çıkma kararında da söz ko-
nusu olabilir. Zira SerPK m. 33 uyarınca, pay sahibi sayısı beş yüzü aştığı
için halka açık sayılan ortaklıklar, paylarının borsada işlem görmesini
istememeleri halinde, pay sahibi sayısının en az üçte ikisi ve toplam oyla-
rın en az dörtte üçü ile alınacak bir genel kurul kararı ile SerPK kapsamı
dışına çıkabilir.