e-kiap2013

TİCARET HUKUKU

103

hareket etmesi halinde, azlığın paylarını satın alarak azlık pay sahibini

şirketten çıkarabilir.

Burada öngörülen çıkarma hakkı ancak haklı sebebin bulunması ha-

linde kullanılabilir. Gerekçede maddenin getiriliş amacı, şirkette alınacak

kararlara çeşitli sebeplerle karşı çıkan pay sahiplerinin şirketi bunaltan ha-

reketlerine son vermek ve şirket içi barışı sağlamak olarak belirtilmiştir.

Tam Hâkimiyet ile İlişkisi

Hâkim şirkete tanınan çıkma hakkı, TTK’da şirketler topluluğu hü-

kümleri arasında tam hakimiyete ilişkin maddelerden hemen sonra dü-

zenlenir.

Tam hâkimiyet, doğrudan veya dolaylı olarak bir şirketin başka bir

şirketin pay veya oylarının tamamına sahip olmasıdır. Şirketler toplulu-

ğunda kural olarak hâkimiyetin, bağlı şirketi kayba uğratacak şekilde kul-

lanılmaması veya kaybın denkleştirilmesi gerekir. Ancak tam hâkimiyet

halinde hâkim şirket, bağlı şirketin kaybına sebebiyet verecek sonuçlar

doğurabilecek nitelik taşısa dahi bağlı şirkete talimat verebilir

. TTK m.

203’ün gerekçesi, hükmün uygulanmasının şartının pay ve oy haklarının

yüzde yüzüne sahip olmak olduğunu vurgular ve m. 208’de tanınan çıkar-

ma hakkının bu hükmü tamamladığını belirtir.

Gerçekten de, m. 208, doğrudan veya dolaylı olarak bağlı şirketin

pay ve oy haklarının yüzde doksanına sahip hâkim şirkete azlık paylarını

satın alma ve böylelikle tam hâkim konuma gelme imkânını tanır. Kanun,

şirketlere m. 203’te tanınan yönetim serbestisini elde etmelerini sağlaya-

cak bir yol açar

Şartları

TTK m. 208’de tanınan çıkarma hakkının kullanılabilmesi için ka-

nun bir takım şartların yerine getirilmesini arar.

TTK m. 203 ve m. 204 uyarınca verilen talimat topluluğun belirlenmiş ve somut politika-

larının gereği olmalı ve bağlı şirketin ödeme gücünü açıkça aşan, varlığını tehlikeye düşü-

rebilecek veya önemli varlıklarını kaybetmesine yol açabilecek niteliği haiz olmamalıdır.

(Yard.) Doç. Dr. Gül Okutan Nilsson

, Türk Ticaret Kanunu Tasarısın Göre Şirketler Toplu-

luğu Hukuku, Levha Yayınları, İstanbul 2009, s. 437.