299 / 476
Alım ve Satım Sözleşmesindeki Beyan ve Tekeffüllerin Sorumlu-
luğa Etkisi
BK madde 197 uyarınca satıcının satım konusu şeyle ilgili ayıba
karşı tekeffül sorumluluğunun doğmasının şartlarından birisi ayıbın
gizli olmasıdır. Yukarıda belirtildiği üzere satımdan önce gerçekleştiri-
len inceleme sonucunda ortaya konulan veya konulabilecek eksiklikler
artık gizli ayıp niteliğini kaybetmiştir. İnceleme sonucunda alıcının sa-
tım konusu mal üzerinde yeterli dikkat sarf ederek bilebileceği (gizli
olmayan) ayıplardan ötürü satıcı sorumlu tutulamaz. Satıcının sorum-
luluğu sadece bazı husus ve bilgileri hile ile gizlemesi veya gizli ayıp
bulunması halinde devam eder.
Bu nedenle hisse alım satım sözleşmesinde taraflar satıcının beyan
ve tekeffüllerini ayrıntılı şekilde belirlemeyi tercih eder. Zira hukuki
incelemenin yapılması halinde ortaya çıkan ayıbın gizli olup olmadığı
ciddi tartışma yaratan bir durumdur. BK madde 197 uyarınca satıcı
gizli olmayan ayıptan kural olarak sorumlu değildir. Ancak satıcı gizli
olmayan ayıbın bulunmadığına dair tekeffül verdiği takdirde bu ayıp-
tan sorumlu olur. Aynı şekilde, zikir ve vaat olunan vasıfların belirlen-
mesinde de beyan ve tekeffüller önem taşır.
Hisse alım satım sözleşmesinin beyan ve tekeffüller kısmında satı-
cı sözleşme konusu işletmenin sahip olduğu ileri sürülen niteliklerin
gerçekte var olduğunu taahhüt eder. Bu hükümler ile işletmenin nite-
likleri belirlenerek satıcının sorumluluğu belirlenir. Zira beyan edilen
özellikler ile işletmenin mevcut durumda sahip olduğu özellikler ara-
sındaki fark ayıp olarak nitelendirilir. Beyan ve tekeffüller ile satıcının
bazı riskleri üstlenmesi talep edilir; çoğunlukla, satıcının
due diligen-
ce
safhasında bilgi ve belgelerin doğru ve tam olduğu ve satılan ile il-
gili hiçbir bilgi ve belgeyi vermekten kaçınmadığına ilişkin bir beyan
ve taahhüt düzenlenir.
Sonuç
Satım sözleşmesinde, satıcı, malın mülkiyetini teslim ederken ma-
lı alıcıya ayıpsız olarak teslim etmekle yükümlüdür. Alıcı, malı muaye-
ne ederek malda bir ayıp bulunduğunu tespit eder ve bunu ihbar eder-
se, satıcının ayıba karşı tekeffül sorumluluğuna gidebilir. Bu durumda
alıcı, malın bedelinin indirilmesini, sözleşmenin feshedilmesini veya
BORÇLAR HUKUKU
285