tör yasal ve ekonomik olarak bağımsız bir tacirdir
1
. Sağlayıcı, distribü-
töre münhasır bir bölge veya münhasır bir müşteri grubu özgüleyebilir.
Böyle bir durumda sağlayıcı, yasal olarak sahip olduğu, distribütörün
münhasır bölge veya müşteri grubu ile ilgili başka bir distribütör ata-
ma hakkını kaybeder.
Distribütörlük İlişkilerine Uygulanacak Mevzuat
6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu (“TBK”) uyarınca sözleşme hu-
kukunun genel prensipleri kural olarak distribütörlük ilişkilerine de
uygulanabilmektedir. Türk mevzuatı özel olarak distribütörlük sözleş-
meleri ile ilgili herhangi bir hüküm barındırmamaktadır. 6102 sayılı
Türk Ticaret Kanunu’nun (“TTK”) Temmuz 2012’de yürürlüğe girme-
sinden önce, Türk doktrini ve Yargıtay’ın müstakar mahkeme kararları
uyarınca; eski Türk Ticaret Kanunu’nun (“ETTK”) acentelik sözleş-
melerini düzenleyen belirli hükümleri uygun olduğu ölçüde kıyasen
distribütörlük sözleşmelerine uygulanmaktaydı. Bu tip kıyasen uygu-
lamaların TTK sürecinde de devam edeceğini düşünmekteyiz.
Her bir durumun kendi özel koşulları dikkate alındığında, müvek-
kil ile distribütör arasındaki ilişkinin yoğunluğu incelenmelidir. Distri-
bütörün müvekkilin sistemiyle daha çok bütünleştiği hallerde acentelik
hükümlerini uygulamak daha uygun olacaktır. Ayrıca, acenteye ilişkin
hükümlerin distribütörlük sözleşmesindeki tarafların menfaat dengesi-
ni sağlayıp sağlamadığının belirlenmesi bakımından bu hükümlerin
amacı incelenmelidir. TTK’nın acentelere ilişkin hükümleri Alman ve
İsviçre hukukunun ilgili hükümlerine göre daha az ayrıntılıdır.
Distribütörlük Sözleşmesi için Gerekli Şekil Şartı
TBK’daki genel kural uyarınca, kanunda özel bir şekil zorunlulu-
ğu getirilmedikçe sözleşmelerin geçerliliği herhangi bir yasal şekle ta-
bi değildir. Bu tip zorunlu şekil öngören herhangi bir özel kanun hük-
mü bulunmadığı için (TTK’nın acentelik hükümlerini düzenleyen ilgi-
BORÇLAR HUKUKU
273
1
İŞGÜZAR, Hasan
, Tek Satıcılık Sözleşmesi, Ankara 1989, s. 14;
TANDOĞAN, Haluk
, Tek
Satıcılık Sözleşmesi, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Aralık 1982, c. XI, sa. 4, s.1;
ERDEM,
Ercüment
, Tek Satıcılık Sözleşmesinde Denkleştirme Talebi (Müşteri Tazminatı), Ünal
Tekinalp’e Armağan, c. I, İstanbul 2003, s. 93 vd.;
İNAN, Nurkut
, Tek Satıcılık Sözleşmesi ve
Üçüncü Kişiler, Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi, Aralık 1993, c. XVII, sa. 2, s. 57.