134 / 476
büslerin toplam cirolarını dikkate alır. Oysa bu durum, AB
mevzuatına aykırılık haricinde, ceza hukukunda öngörülen
“ölçülülük ilkesi”ne de aykırılık teşkil eder. Şöyle ki, teşeb-
büsler, cirolarının çok küçük bir bölümünü etkileyen bir re-
kabet ihlalinden, toplam ciroları üzerinden ceza alabilirler.
Böyle bir durumda, teşebbüslerin rekabet ihlalinden elde et-
tikleri haksız kazanç ile aldıkları idarî para cezası ölçüsüz
olur.
Aynı şekilde, bu hüküm Anayasa’da düzenlenen ve eşit du-
rumda olanlara aynı uygulamada bulunulmasını öngören
nispî eşitlik ilkesini de ihlal eder. Şöyle ki, birçok iş kolun-
da faal bir teşebbüs, rekabet ihlalini gerçekleştirdiği iş kolu
cirosu yerine, toplam cirosu üzerinden ceza alırken, tek bir
iş kolunda faal diğer bir teşebbüs, sadece rekabet ihlalini
gerçekleştirdiği iş kolu cirosu üzerinden ceza alır.
Ayrıca belirtmek gerekir ki, Ceza Yönetmeliği tarafından
öngörülen bu sistem istenilen ve adil bir amaca ulaşsaydı,
AB’de, 1998 tarihli Duyuru’da yer alan “toplam ciro” esası
terk edilip, 2006 tarihli Duyuru ile “ilgili iş kolu cirosu” esa-
sı kabul edilmezdi.
Cezanın hesaplanmasında dikkate alınacak cironun
“… nihaî
karardan bir önceki mali yıl sonunda oluşan veya hesaplan-
ması mümkün olmazsa nihai karar tarihine en yakın mali yıl
sonunda oluşan…”
ciro olduğu hem Rekabet Kanunu’nda,
hem de Ceza Yönetmeliği’nde belirtilir. Ancak, 2006 tarihli
Duyuru’da, dikkate alınacak cironun teşebbüsün ihlale katıl-
dığı son yılki cirosu olduğu açıkça belirtilir. Dolayısıyla, Ce-
za Yönetmeliği bu açıdan da AB mevzuatına aykırıdır.
Ceza Yönetmeliği’nin öngördüğü ve 1998 tarihli Duyuru ile
aynı olan bu düzenlemenin sonuçları da adil değildir. Nite-
kim teşebbüslerin rekabet ihlalini gerçekleştirdikleri yıldan
sonra elde ettikleri ve ihlalle bağlantısı olmayan ciroları ar-
tabilir. Bu durum da, teşebbüslerin çok daha ağır cezalar al-
malarına neden olabilir.
• Rekabet Kanunu, rekabet ihlalinde bulunan teşebbüslere, ciro-
larının %10’una kadar idarî para cezası verilebileceğini düzen-
120
HUKUK POSTASI 2012