HUKUK_POSTASI

atıf yoluyla ana sözleşmeye dahil edilmektedir. Genel itibariyle A.B.D

mahkemelerinin, tahkim anlaşmalarının atıf yolu ile kurulmasında ta-

rafların iradesini incelerken diğer ülke mahkemelerine göre daha az ta-

lepkâr davrandığı ifade edilmektedir

Fransız hukukunda da benzer şekilde atıf yoluyla tahkim anlaşma-

sı kurulması kabul görür

. Ancak Fransız Yüksek Mahkemesi bir ka-

rarında, tarafların arasında ticari ilişkilerin hangi kurallara genellikle

tabi olduğunu bilmelerine imkân verecek şekilde süregelen bir iş iliş-

kisi bulunmaması durumunda tahkim şartının temel sözleşmede belir-

tilmesi gerektiği yönünde hüküm vermiştir

İsviçre hukuku uyarınca atıf yoluyla tahkim anlaşması kurulabil-

mesi için bu sonucun makul olması ve iyi niyet ilkesine uygun düşme-

si gerekir

. Alman Medeni Usul Kanunu da bu konuda bir düzenleme

getirir ve atfın, atıf yapılan metni sözleşmenin ayrılmaz bir parçası ha-

line getirecek şekilde yapılması durumunda tahkim anlaşmasının var-

lığını kabul eder

Sonuç

Uluslararası ticarette tarafların sözleşmeleri müzakere ederek en

baştan hazırlamak yerine doğrudan standart sözleşmelere ve genel iş-

lem şartlarına atıf yapması oldukça yaygın bir uygulamadır. Bu şekil-

de temel sözleşmede atıf yapılan bir metnin tahkim şartı içermesi du-

rumunda geçerli bir tahkim anlaşması kurulup kurulmadığı tartışmalı-

dır. Bazı görüşler yapılan atıfta açıkça tahkim şartına da yer verilmesi

gerektiğini belirtirken karşı görüş genel bir atıf ile tahkim anlaşması-

nın kurulacağını savunur. Burada önemli olan husus tarafların tahkim

iradelerinin ne derece tespit edilebildiğidir. MTK Türk hukukunda atıf

yoluyla tahkim anlaşmasının kurulabileceğini kabul eder. Ancak uygu-

lamada özellikle tahkim iradesinin varlığı yönünden uyuşmazlık çık-

TAHKİM

159

Gary B. Born

, International Commercial Arbitration (Second Edition), Kluwer Law

International 2014, s. 824.

Esen

, s. 160.

Born

, s. 820, dn. 1006.

Esen

, s. 152.

Kalpsüz

, s. 1039.