kabet hukuku çerçevesinde incelenmesi gerekir. Gerek Tebliğ gerekse
de Birleşme ve Devralma sayılan Haller ve Kontrol Kavramı Hakkın-
da Kılavuz (“Kılavuz”) kontrolü meydana getiren araçlar ile kontrol
değişikliğini düzenler. Benzer bir şekilde “belirleyici etki” oluşması
bir azınlık hisse devrinin Tüzük kapsamında incelenebilmesinin şartı-
nı oluşturur. Tüzük çerçevesinde belirtilen “belirleyici etki” teşebbü-
sün stratejik kararlarını etkileyebilme olarak açıklanabilir.
Tebliğ’in 5. maddesi uyarınca kontrol; tek veya ortak bir şekilde fi-
ilen veya hukuken bir teşebbüs üzerinde belirleyici etki uygulama an-
lamına gelir. Bu söz konusu etki, hisse veya varlıkların devri, sözleş-
meler veya diğer araçlar gibi haklar yoluyla gerçekleştirilebilir.
Tek Kontrol
Kılavuz tek kontrol kavramını, belirleyici etkiyi tek başına yarat-
mak olarak açıklar. Söz konusu belirleyici etki teşebbüsün stratejik ka-
rarlarını alabilme durumu ile stratejik karar alamamakla beraber tek bir
hissedarın bu kararların alınmasını engelleme, bir başka deyişle veto
etme yetkisi olarak düzenlenir. Tek kontrol, Tebliğ ve Kılavuz kapsa-
mında fiilen veya hukuken yaratılabilir.
Hukuki tek kontrolden söz edilebilmesi için oy haklarının çoğun-
luğunun devralınması gerekir. Azınlık hisseleri söz konusu olduğu hal-
lerde pazar yapısı, şirketin hissedarlık yapısı; oy haklarının dağılımı
göz önüne alındığında ise rakipler arası azınlık hisselerinin devri sonu-
cunda özellikle oyda imtiyazlı paylar yoluyla oy haklarının çoğunluğu-
nun devredildiği görülebilir ve böylece Tebliğ kapsamında izne bağlı
bir birleşme veya devralmadan söz edilir.
Bunun yanı sıra azınlık hisselerinin sahip olduğu bazı haklar da tek
kontrol oluşturabilir. Ayrıca azınlık hisselerine çeşitli imtiyazlar veril-
diği durumlarda da tek kontrol görülebilir. Özellikle teşebbüsün strate-
jik kararlarını etkileyen imtiyazların bulunması tek kontrol yaratabilir.
Bazı teşebbüslerin hissedarlık yapılarına ve yönetim şekillerine göre
finansal, yönetsel ve işletme ile ilgili konularda karar alabilen azınlık
hissedarlarının bulunduğu durumlarda da tek kontrolün varlığından
bahsedilebilir.
Fiili tek kontrolde ise hisse oranlarına, genel kurula katılım düze-
yine ve oy verme biçimlerine dikkat edilir. Kılavuz azınlık hissedarla-
94
HUKUK POSTASI 2015