e-kitap2014

Tahkime Elverişlilik İtirazı

Av. Selen Öztürk

Giriş

Tahkim, taraflar arasındaki doğmuş ve doğabilecek uyuşmazlıkla-

rın ulusal mahkemeler yerine tahkim mahkemelerinde hakem adı veri-

len kişilerce çözülmesine dayanır ve uluslararası kabul edilmiş ve sık-

lıkla tercih edilen alternatif çözüm yollarındandır. Ancak, her uyuş-

mazlık tahkimle çözümlenemez. Bu bağlamda bir uyuşmazlığın tah-

kim yolu ile sonuca ulaştırılıp ulaştırılamayacağı doktrinde tahkime el-

verişlilik olarak ifade edilir. Uyuşmazlığın belirli olduğu ve uyuşmaz-

lık konusunun tahkime elverişli olduğu durumlarda tahkimden söz edi-

lir.

Tahkime elverişlilik Hukuk Muhakemeleri Kanunu (“HMK”) kap-

samında 408. maddede düzenlenir. İlgili madde uyarınca taşınmaz

mallar üzerindeki ayni haklardan veya iki tarafın iradelerine tabi olma-

yan işlerden kaynaklanan uyuşmazlıklar tahkime elverişli değildir. Bu-

nunla birlikte 4686 sayılı Milletlerarası Tahkim Kanunu (“MTK”)’nda

da tahkime elverişliliğe ilişkin düzenleme yer alır. MTK m. 1/4 uyarın-

ca MTK, Türkiye’de bulunan taşınmaz mallar üzerindeki ayni haklara

ilişkin uyuşmazlıklar ile iki tarafın iradelerine tabi olmayan uyuşmaz-

lıklarda uygulanmaz. Kanunların lafzından da anlaşıldığı üzere taşın-

mazların aynına ilişkin uyuşmazlıklar ve tarafların iradesine tabi olma-

yan konular tahkime elverişli olmayacaktır.

Bu makale kapsamında kısaca tahkime elverişlilik kavramı, tahki-

me elverişlilik itirazının kimler tarafından yapılabileceği, hangi maka-

mın bu itirazı incelemeye yetkili olduğu, mahkemelerce tahkime elve-

rişlilik itirazı halinde yapılacak incelemenin kapsamı ve tahkime elve-

rişlilik itirazının ne zaman ileri sürülebileceği incelenecektir.

168

HUKUK POSTASI 2014

Haziran 2014 tarihli Makale