98 / 496
Yönetmeliğin 5. maddesi faktoring şirketleri ve bankalar tarafın-
dan bir istihbarat sistemi kurulmasını öngörür. Buna göre, Türkiye’de
kurulmuş olan faktoring şirketleri ve bankalar hem müşterileri hem de
onların faturaları için düzenlenen maddede istihbarat çalışmasını ger-
çekleştirmekle yükümlüdürler. İlgili hüküm uyarınca, faktoring şirket-
leri ve bankalar, müşterilerinin yapmış oldukları sözlü beyanla bağlı
olmayacaklar, aksine, müşterilerinin verdikleri bilgiler hususunda is-
tihbarat yürütmekle yükümlü olacaklardır. Söz konusu istihbarat asga-
ri surette aşağıdaki hususlardan oluşur:
(i) İlgili mevzuatta yer alan, faturanın şekli ve düzenine ilişkin
hükümler de dikkate alınarak faturadaki bilgilerin kontrol
edilmesi,
(ii) Faturalara ilişkin gerekli istihbarat ve araştırma yapılmasını
sağlayacak bir iç kontrol sisteminin ve bu faturaların müker-
rer olup olmadığının kontrolünü gerçekleştiren bir Merkezi
Fatura Kaydı Sistemi kurulması,
(iii) Müşterilerin mali durumları değerlendirilerek, bunların işlem
geçmişleri de dikkate alınmak suretiyle, gerektiğinde fatura
borçlusu ve kambiyo senedi keşidecisine başvurularak, bor-
cun teyit edilmesini sağlayacak yöntemler geliştirilmesi.
Her ne kadar bu hususlarYönetmelikte sıralanan ve sağlanması ge-
reken asgari unsurlar olsa da, faktoring şirketleri ve bankalar istihbarat
konusunda bu unsurlarla sınırlı değildirler. Söz konusu kuruluşlar, yu-
karıda sayılanların yetersiz kalması durumunda istihbarat amacıyla
başka yöntemlere de başvurabilirler.
Mükerrer faturaların kullanımının engellenmesi amacıyla, Yönet-
meliğin 6. maddesi özel bir hüküm öngörür. Hükme göre, Türkiye’de
kurulmuş ve faaliyet gösteren faktoring şirketleri ve bankalar, müşteri
tarafından (veya müşteri yetkililerince) imzalanmış alacak bildirim
formunu ve fatura bilgilerini temin ederek Merkezi Fatura Kaydı Sis-
temi’nde bu faturaların mükerrer olup olmadığının kontrolünü gerçek-
leştireceklerdir. Bunun yanı sıra, faktoring şirketleri ve bankalar, fatu-
ra aslı imajlarını yapılacak denetimlerde tevsik etmek üzere muhafaza
etmekle yükümlüdürler. Düzenlemede yer alan “fatura aslı imajları”
ibaresi Türk hukuk sistemine yeni bir kavram getirmektedir. İmaj iba-
resinin fatura aslının herhangi bir yolla elde edilmiş görüntüsü olarak
82
HUKUK POSTASI 2015