HUKUK_POSTASI

niş biçimi ve amacı düşünüldüğünde, geçersiz sayılacak işlem sadece fi-

nansman yardımdır. Gerçekleşen pay iktisabının geçerliliği kendi koşul-

larına bağlıdır ve bu yasaktan etkilenmez. Ayrıca TTK’nın 385. madde-

sinde şirketin paylarını devralmasına ilişkin 379, 380 ve 381. maddelere

aykırı olarak iktisap edilen paylara ilişkin böyle bir iktisabın geçersizli-

ği (butlanı) yerine altı ay içinde elden çıkarma yükümlülüğü öngörülür.

Bu ifadeden, 380’inci maddeye aykırı olarak pay iktisabının mümkün ol-

duğu anlaşılır. Batıl olan işlem sadece finansman işlemidir.

Öğretide şirketin gerçekleştirdiği finansman işleminin yaptırımla-

rı bakımından ise borçlandırıcı işlem ile tasarruf işlemi arasında bir ay-

rıma gidilir. Baskın görüşe göre yalnızca borçlandırıcı işlemin geçer-

siz, tasarruf işleminin ise geçerli olduğu kabul edilir. Ancak tasarruf iş-

leminin geçerli olduğu kabul edilse dahi, ifa edilen edimlerin geri ve-

rilmesi gerekir. Örneğin şirket paylarının üçüncü kişi tarafından iktisap

edilmesi amacıyla bankadan alınan bir krediye kefil olmuşsa, bu kefa-

let sözleşmesi geçersiz olur ve şirketin sorumluluğuna gidilemez.

Finansal Yardım Yasağının İstisnaları

TTK m. 380 finansal yardım yasağına iki istisna getirir. Bu istis-

nalardan ilki, kredi ve finans kuruluşlarının işletme konuları gereği

yaptıkları işlemlerdir. Bu istisna kredi ve finans kuruluşlarının sağladı-

ğı finansmanın yalnızca kendi paylarının iktisabında kullanılması hali

için geçerlidir. Bir başka deyişle hedef şirketin kredi ve finans kuruluş-

larından kendi paylarının edinimi amacıyla sağladığı finansman bu is-

tisna kapsamına girmez. Zira kredi kuruluşunun aynı zamanda payları

iktisap edilen şirket olmaması halinde, finansman kaynağının çoğun-

lukla bankalar olduğu piyasada TTK m. 380 anlamını yitirir.

Yasağa getirilen ikinci istisna ise şirketin, kendi veya bağlı şirketi-

nin çalışanlarına şirket paylarını iktisap etmesi için avans, ödünç ve te-

minat vermesi işlemleridir. Gerekçede bu istisnanın şirketin çalışanla-

rının şirketin ve bağlı şirketlerin paylarını iktisap edebilmelerini kolay-

laştırmak amacıyla tanındığı belirtilir. Ancak, şirketin üst düzey yöne-

ticileri açısından bu istisna uygulanmaz. Aksi takdirde kaldıraçlı dev-

ralmaların bir alt türü olan yönetimin ele geçirilmesine (

management

buyout

) cevaz verilmiş olur ve TTK m. 380’de yer alan yasağın dola-

nılması sağlanır.

TİCARET HUKUKU