96 / 489
aynı yer veya bölgede, birbiriyle rekabette bulunan birden çok ticari iş-
letme hesabına acentelik yapamaz. Şu halde, acentenin rekabet etme-
me yükümlülüğü konu, zaman ve bölgesel açılardan sınırlandırılmıştır.
TTK madde 104’ün lafzı bakımından
“birbiriyle rekabette bulu-
nan”
ifadesinin dar yorumlanması ve
“aynı ticaret dalı içinde birbiriy-
le rekabette bulunan”
şeklinde anlaşılması gerektiği belirtilir
2
. Başka
bir deyişle, acente, faaliyet konuları farklı olan çeşitli işletmeler hesa-
bına acentelik yapabilir. Acentenin bağımsız tacir yardımcılarından ol-
ması da hâlihazırda acentenin birden fazla ticari işletmeyi temsil ede-
bilmesinin dayanağını oluşturur. Bölgesel sınırlama tarafların iradesi-
ne uygun olarak belirlenir. Bunlara ek olaraksa, münhasırlık, belli bir
coğrafi bölge içinde kalmak koşuluyla belirli bir mal veya müşteri kit-
lesi bakımından öngörülebilir.
Müvekkilin rıza göstermesi halinde, bir anlaşma ile acentenin ra-
kip işletmeler hesabına çalışması mümkündür. Bu anlaşma bakımından
yazılı şekil bir geçerlik koşuludur. Ancak acentenin sadakat borcunun
bir görünümü olan müvekkilinin menfaatlerini koruma borcu çerçeve-
sinde, müvekkilin yazılı sözleşmeyle rekabet etmeye rıza göstermesi
halinde dahi acente, müvekkilinin menfaatlerine zarar veremez
3
. Böy-
le bir durumda rekabet hakkının kötüye kullanılması söz konusu olur
4
.
Başka bir deyişle, acentenin rekabet etmeme yükümlülüğünden sözleş-
meyle kurtulması, onu müvekkile karşı diğer borçlarından kurtarmaz.
Acente, her halükarda, müvekkilinin çıkarlarını ihlal etmeme yükümü
altındadır.
Rekabet Etmeme Yükümlülüğü İhlali
Rekabet etmeme yükümlülüğü, acente için müvekkili ile rekabet
içinde olan teşebbüslerle acentelik ilişkisi içine girememesi bakımın-
dan bir borç niteliği taşır. Bu borca aykırılık halinde acentenin tazmi-
nat borcunun veya müvekkilin acentelik sözleşmesini fesih hakkının
doğması söz konusu olabilir
5
.
80
HUKUK POSTASI 2014
2
Kaya, Arslan
; s. 42.
3
Poroy/Yasaman
, Ticari İşletme Hukuku, Vedat Yayıncılık, 2012, s. 251.
4
Kayıhan, Şaban
; Türk Hukukunda Acentelik Sözleşmesi, Seçkin Yayınları, 2011, s. 108.
5
Kaya, Arslan
; s. 45.