GY m. 101 uyarınca tedbir, Türkiye Gümrük Bölgesi’nde taşıt de-
ğiştiren eşya da dahil olmak üzere, gümrükçe onaylanmış bir işlem ve-
ya kullanıma konu, fikri ve sınai hakları ihlal ettiğinden şüphe edilen
veya bu hakları ihlal eder nitelikteki eşyaları kapsamaktadır. Bu tedbi-
rin kapsamına ithalat, ihracat ve Yargıtay içtihadı uyarınca
2
, transit ge-
çişler girmektedir.
Gümrük idaresi, herhangi bir mahkeme kararına, yargısal işleme
gerek kalmadan ve en önemlisi hiç vakit kaybetmeden, fikri ve sınaî
hakları ihlal ettiğinden şüphe edilen veya bu hakları ihlal eder nitelik-
teki eşyaları durdurarak hak sahibini gerekli yargısal işlemleri yapma-
sı için haberdar etmektedir.
Cezayı gerektiren taklit mallara, ithalat, ihracat veya transit geçiş
sırasında, gümrük idareleri tarafından el konulabilmesi için hak sahibi-
nin, hak sahibinin temsilcisinin, lisans sahibinin ya da onun temsilcisi-
nin başvurusu gereklidir. Talep edilen koruma süresinin en fazla 1 yıl
olabileceği bu başvuruda hak sahibi, eşyanın tam ve ayrıntılı teknik ta-
nımını, sahteciliğin tür ve şekline ilişkin olarak verilebilecek her türlü
bilgiyi, irtibat bilgilerini verir ve bilgisi dışında sınırlardan geçen mal-
ların el konulmasını talep eder. Başvuru sahibinin söz konusu eşya ile
ilgili olarak hak sahibi olduğunu ve hakkın Türkiye’de tescil edildiği-
ni kanıtlayan belgelerin de başvuruya eklenmesi gerekir.
Gümrük idareleri, kabul edilen başvuruya istinaden yaptıkları
kontroller sonucu taklit olduğuna kanaat getirdikleri mallara el koyar,
bu işlemi takip eden ilk iş günü içerisinde hak sahibine bildirimde bu-
lunur ve hak sahibi mal çabuk bozulacak cinsten ise 3 iş günü, diğer
hallerde 10 iş günü içinde görevli ve yetkili mahkemeye gerekli başvu-
ruyu yapana kadar saklar.
Hak sahibi tarafından herhangi bir başvuru yapılmamış olsa bile,
idarenin gümrükten geçen malların taklit olduğuna dair açık delillerin
varlığı halinde hak sahibinin geçerli bir başvuruda bulunabilmesini te-
minen 3 iş günü süresince mallara kendi inisiyatifiyle el koyabilmek-
tedir.
346
HUKUK POSTASI 2014
2
Yargıtay 11. HD E. 2011/9321 K. 2013/12394 T. 13.6.2013; E. 2003/13968 K. 2004/1201 T.
13.2.2004; E. 2003/8321 K. 2004/3406 T. 1.4.2004.