340 / 489
usul ve esasları belirlemek üzere TKHK Bakanlığı yetkilendirmiştir.
Henüz bu konuda Bakanlığın yayımladığı ikincil bir mevzuat yoktur.
Ancak TKHK geçici m. 1/3 gereği, TKHK’da öngörülen yönetmelik-
ler yürürlüğe girene dek eTKHK’ya göre çıkartılan ikincil mevzuatın
TKHK’ya aykırı olmayan hükümleri uygulanır. Mülga Yönetmelik,
TKHK uyarınca yürürlüğe giren Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız
Şartlar Hakkında Yönetmelik
8
(“Yönetmelik”) ile ilga edildi.
Yönetmelik m. 5 ila 7, TKHK m. 5’te düzenlenen, haksız şartın ta-
nımı, haksız şartın nasıl değerlendirileceği ve kısmi hükümsüzlük ilke-
lerini tekrarlar.
Kanundaki düzenlemelere ek olarak Yönetmelik Ek-1 ile haksız
sayılan şartlara dair sınırlayıcı olmayan örnekler sunar
9
. Ekte belirtilen
şartlar, haksız şart olarak kabul edilir. Ancak TKHK ve Yönetmelik’te
belirtilen koşulları sağlaması halinde başkaca sözleşme hükümleri de
haksız şart sayılır.
Yönetmelik, ayrıca m. 8 ile haksız şartların denetimine ilişkin dü-
zenleme getirir. Bakanlık, genel olarak kullanılmak üzere hazırlanan
sözleşmelerde yer alan haksız şartların sözleşme metninden çıkartılma-
sı için otuz günlük süre verir. Gerekli görmesi halinde bu süreyi doksan
güne çıkartabilir. Sözleşmeyi düzenleyen, tüketicilere açıkça yazılı ve-
ya elektronik ortamda haksız şartların hükümsüz olduğunu bildirmeli-
dir, bu bildirim ile tüketiciler ile imzalanan sözleşmelerden haksız şart-
ların çıkarıldığı kabul edilir. Bakanlığın verdiği süre içerisinde haksız
şartın sözleşmeden çıkartılmaması halinde TKHK m. 77/2 uyarınca, her
bir sözleşme için ikiyüz Türk Lirası idari para cezası ödenir.
Sonuç
eTKHK ilk defa tüketici sözleşmelerindeki haksız şartları düzen-
leyerek genel işlem şartlarına dair yasal altyapıyı kurmuştur. Tüketici
324
HUKUK POSTASI 2014
8
17.06.2014 tarih ve 29033 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
9
Bunlardan bazıları, tüketicinin hayatını kaybetmesi, bedensel veya maddi zarara uğraması ha-
linde sözleşmeyi düzenleyenin sorumluluğunu kaldıran; yükümlülüklerini yerine getirmeyen tü-
keticinin orantısız derecede yüksek tazminat ödemesini öngören; yalnızca sözleşmeyi düzenle-
yene tanınan ve tüketiciye tanınmayan, edimi yalnızca belli koşullarda ifa etme, sözleşme veya
ifadan vazgeçme halinde tüketicinin ödediği bedeli muhafaza etme hakkı getiren; sözleşmeyi
düzenleyene sözleşme hükümlerini tek taraflı değiştirme yetkisi veren şartlardır.