338 / 489
duruma göre yedek hukuk kuralları ya da kendi koyacağı normal ile
doldurur. Hükümsüzlüğün sadece söz konusu haksız şart ile sınırlı ola-
cağı eTKHK’da bu kadar net biçimde düzenlenmemekteydi, bu neden-
le bu madde ile önemli bir konu açıklığa kavuşturulmuştur.
Yorum Kuralı
TKHK m. 5/4, yazılı sözleşme şartlarının açık ve anlaşılır olması
koşulunu arar. Kullanılan dil, tüketicinin anlayabileceği açıklıkta olma-
lıdır. Kanunun gerekçesinde
4
de belirtildiği üzere, uygulamada karşıla-
şılan en önemli sorun, sözleşme hükümlerinin adeta anlaşılmaması ama-
cıyla karmaşık yazılmasıdır. Kanun bunun önüne geçmek istemiştir.
TKHK m. 5/4 aynı zamanda açık olmayan hükümlerin nasıl yo-
rumlanacağını da düzenler. Buna göre, eğer bir sözleşme hükmü açık
değilse veya birden çok anlama geliyorsa, söz konusu hüküm tüketici
lehine yorumlanır. Burada, ortalama bir tüketicinin vereceği anlam
dikkate alınmalıdır
5
.
Dile ve yoruma ilişkin kuralı içeren bu düzenleme, tüketici huku-
kunda yeni değildir; benzer bir içerik eTKHK uyarınca yürürlüğe gi-
ren mülga Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar Hakkında Yönet-
melik
6
(“Mülga Yönetmelik”) m. 6’da da yer almaktaydı. Bu denli
önemli bir düzenlemenin kanuna alınması olumlu bir gelişmedir.
Kapsam
TKHK, tüketici işlemi ile tüketiciye yönelik uygulamaları kapsar.
Bu bağlamda m. 5’in tüketici sözleşmelerini ve bu sözleşmelerde dü-
zenlenen haksız şartları ele aldığı anlaşılır.
Haksız şartlar bakımdan TKHK’nın getirdiği önemli bir yenilik,
sözleşmenin karşı tarafına göre, hangi sözleşmelerin bu hüküm kapsa-
mına girdiğine ilişkindir. TKHK m. 5/5 uyarınca, sözleşmeyi hazırla-
yan kuruluşun faaliyetlerini kanun veya yetkili makamlar tarafından
verilen izinle yürütmesi, bu madde hükümlerinin uygulanmasına engel
322
HUKUK POSTASI 2014
4
Gerekçe, m. 5.
5
Prof. Dr. İ Yılmaz Aslan
, Tüketici Hukuku Dersleri, 2006, s. 180.
6
13.06.2003 tarih ve 25137 sayılı Resmi Gazete’de yayımlandı.