e-kitap2014

kilde ve sürede ifa edilmiş olması durumunda alacağı durum arasında-

ki fark bu zararı oluşturur. Bu nedenle, müspet zararın tazmininde ko-

runan hukuki yarar alacaklının borcun ifasına olan menfaatidir.

Mahrum kalınan karın müspet zarar kalemlerinden biri olduğu

Yargıtay kararlarında sabittir. Bununla kastedilen, genellikle alacaklı-

nın aynı mal veya hizmeti başka bir kaynaktan temin etmesi nedeniy-

le uğradığı kazanç kaybıdır. Ayrıca, borç hiç veya gereği gibi ifa edil-

mediği için alacaklının noterden ihtar çekme, mehil verme ve benzeri

nedenlerle yaptığı masraflar ile alacaklının ifa edilmeyen sözleşmeyi

ikame etmek üzere başka bir sözleşme kurmak amacıyla yaptığı mas-

raflar da bu kalemlere dâhildir.

Menfi zarar ise alacaklının sözleşmenin geçerliliğine güvenerek

yaptığı masraflara ilişkindir. Alacaklının mal varlığının söz konusu

sözleşme ilişkisine hiç girmeselerdi alacağı değer ile geçersiz kılınan

bu sözleşme ilişkisi sonrasında aldığı değer farkı menfi zararı oluştu-

rur. Menfi zararın tazmininde korunan hukuki yarar alacaklının sözleş-

menin geçerliliğine ilişkin güvenidir.

Menfi zarar kalemlerine sözleşme ilişkisinin tesisine ilişkin her tür-

lü masraf (harçlar ve damga vergisi ödemeleri, yol giderleri, noter mas-

rafları gibi), geçersiz kılınan sözleşmesel ilişki kapsamında yerine geti-

rilen edimlerin iadesinden kaynaklanan masraflar, dava masrafları gibi

masraflar dâhildir. Doktrinde ayrıca, söz konusu sözleşmenin geçerli ol-

duğuna güvenildiği için daha uygun sözleşme fırsatlarının kaçırılmasın-

dan kaynaklanan kayıplar da müspet zarar olarak görülmektedir.

Sonuç

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’na göre, her iki tarafa da borç

yüklenen akitlerde borçlunun temerrüde düşmesi durumunda alacaklı-

nın seçimlik hakları söz konusu olmaktadır. Bu seçimlik haklar, temer-

rüdün genel bir sonucu olan borcun aynen ifasını ve gecikme tazmina-

tı talep etmek, aynen ifadan vazgeçerek müspet zararın tazminini iste-

mek ve sözleşmeden dönerek menfi zararın tazminini talep etmektir.

Müspet zararın tazmini, borcun sözleşmeye uygun olarak ifasına dair

alacaklının menfaatini korumayı hedef alırken, menfi zararın tazmini

ise alacaklının sözleşmenin geçerliliğine olan güvenini korur.

238

HUKUK POSTASI 2014