261 / 449
HUKUK POSTASI 2013
246
sattığından eksik bir bedel bildirirse, ücret alma hakkını kaybeder. Bede-
lin gerçekleşen bedelden farklı gösterilmesi durumunda vekâlet veren,
komisyoncuyu gerçekleşen bedel üzerinden satılanın alıcısı veya satıcısı
sayma hakkına haizdir.
TBK madde 541’de komisyoncuya hapis hakkı tanınmıştır. Söz ko-
nusu madde uyarınca komisyoncu, şartları mevcutsa sattığı malın bedeli
ve satın aldığı mal üzerinde hapis hakkını kullanabilir.
TBK madde 542’ye göre komisyoncuya verilen malın satılamaması
veya satış emrinden cayılması durumunda vekâlet veren, malı geri almak-
ta ya da o malla ilgili başka işlem yapmakta aşırı ölçüde gecikirse, yani
vekalet veren malı teslim almada temerrüde düşerse; komisyoncu, malı
mahkeme kararıyla açık artırmayla sattırabilir. Şayet mal borsada kayıt-
lıysa veya piyasa fiyatı varsa ya da yapılacak masrafa oranla değeri azsa,
hakim satışın başka bir yolla yapılmasına da karar verebilir.
TBK madde 543, borsada kayıtlı veya piyasa fiyatı bulunan kam-
biyo senetleri veya diğer kıymetli evrakı ya da ticari malları satmaya
veya satın almaya yetkili kılınan komisyoncunun, vekâlet veren tarafın-
dan aksine talimat verilmemişse, satın alacağı mal yerine kendi mallarını
satabilmesine veya satacağı malı kendisi için satın alabilmesine imkan
tanımaktadır. Bu hâllerde, komisyoncunun kendisiyle işlem yaptığı an-
daki değerler esas alınır ve komisyoncunun, komisyon işlerinde alışılmış
olan ücret ve giderlerini, bu hâllerde bile isteme hakkı mevcuttur. Ancak,
komisyoncunun bu tür bir işlemin yapıldığını aynı gün vekâlet verene
bildirmesi zorunludur.
TBK madde 544 uyarınca komisyoncu, kendisinin doğrudan doğruya
alıcı veya satıcı olabildiği durumlarda, sözleşmenin diğer tarafını gös-
termeksizin vekâletin yerine getirildiğini vekâlet verene bildirirse, işlemi
kendisiyle yapmış sayılır.
TBK madde 545’e göre vekâlet verenin vekâleti geri aldığı haberi ko-
misyoncuya ulaştığı anda, komisyoncunun işlemi kendisiyle yapma hakkı
düşer. Ancak, bu haber kendisine ulaşmadan önce komisyoncu, işlemin
yapıldığı bildirimini göndermişse, bu hüküm uygulanmaz.