169 / 449
HUKUK POSTASI 2013
154
masıdır. Hâkim durumdaki bir teşebbüsün mal vermeyi reddetmesi de
ancak bazı koşulların bir arada gerçekleşmesi halinde kötüye kullanma
oluşturur.
Bu koşullar, Kurul’un 28.08.2012 tarih ve 12-42/1257-409 sayılı ka-
rarda
6
da ifade edildiği üzere şunlardır:
Sözleşme Konusu Mal veya Hakkın Alt Pazarda Vazgeçilmez Ni-
telikte Olması.
Zorunlu unsur, bir pazara girmek veya bir faaliyete baş-
lamak için belli bir ürünün veya altyapının, herhangi başka bir alternatif
olmadığından veya alternatif oluşturulamadığından, “zorunlu” olarak
kullanılması anlamına gelir.
Yukarıda tanımlandığı üzere, zorunlu unsur doktrini ile birbirleriyle
bağlantılı olan pazarlardan birisinde hâkim durumda olan bir teşebbüsün
sahip olduğu imkân, tesis veya altyapı gibi bir unsurun, bağlantılı pazar-
daki rekabetçi yapı için vazgeçilmez olduğu ve bu unsurun alternatifinin
oluşturulmasının hukuki, teknik veya ekonomik olarak mümkün olmadı-
ğı durumlarda, teşebbüse sahip olduğu bu unsuru alt pazarlardaki rakip
teşebbüslerinin kullanımına açma zorunluluğu getirilir.
Kurul kararları incelendiğinde, Kurul’un her mal vermeyi reddetme
durumunda, hâkim durumun kötüye kullanılması halinin mevcut olup ol-
madığını değerlendirmek için, zorunlu unsurun varlığını incelediği görü-
lür.
Kurul, zorunlu unsurun olup olmadığını değerlendirirken, farklı kri-
terlere başvurur:
•
Alternatif Temin Kaynağı.
Kurul, zorunlu unsurun olup olmadı-
ğını değerlendirirken, mal veya hizmet verilmeyen teşebbüs bakı-
mından başka mevcut veya potansiyel alternatif kaynağının olup
olmadığını dikkate alır. Nitekim Kurul, 28.08.2012 tarih ve 12-
42/1257-409 sayılı kararında
7
, endüstriyel dondurma pazarında
hâkim durumda olan Unilever San. ve Tic. A.Ş.’nin satış nokta-
larına mal vermeyi reddetmesinin, ilgili pazarda birçok alternatif
temin kaynaklarının bulunması sebebiyle, hâkim durumunu kötü-
6
Karara hakkında ayrıntılı için bkz. dn. 3.
7
Karara hakkında ayrıntılı bilgi için bkz. dn. 3.