Hukuk Postası 2012

Yargıtay kararları ile ortaya uygulama uyarınca, acentelik sözleş-

mesinin feshi halinde (üç aylık süre verilmiş olmasından bağımsız ola-

rak) acente tarafından yaratılan müşteri çevresi sebebiyle mahkeme ta-

rafından “portföy tazminatına” hükmedilmekte idi. Tazminatın ölçül-

mesine ilişkin metot mahkemenin yetkisine bırakılmakta ise de, uygu-

lamada acentenin son beş yıl içerisinde sağladığı net kazancın bir yıl-

lık ortalaması ile sınırlandırıyordu.

YTTK’nın yürürlüğe girmesi ile, acenteler için denkleştirme taz-

minatı madde 122 çerçevesinde açıkça düzenlenmiş oldu. Buna göre,

denkleştirme tazminatına hükmedilmesi için, sözleşme ilişkisinin sona

ermesinden sonra;

- Müvekkil, acentenin bulduğu yeni müşteriler sayesinde, sözleş-

me ilişkisinin sona ermesinden sonra da önemli menfaatler elde

ediyorsa,

- Acente, sözleşme ilişkisinin sona ermesinin sonucu olarak,

onun tarafından işletmeye kazandırılmış müşterilerle yapılmış

veya kısa bir süre içinde yapılacak olan işler dolayısıyla sözleş-

me ilişkisi devam etmiş olsaydı elde edeceği ücret isteme hak-

kını kaybediyorsa ve,

- Somut olayın özellik ve şartları değerlendirildiğinde, ödenmesi

hakkaniyete uygun düşüyorsa,

acente müvekkilden uygun bir tazminat isteyebilir.

YTTK ayrıca tazminatın, acentenin son beş yıllık faaliyeti sonucu

aldığı yıllık komisyon veya diğer ödemelerin ortalamasını aşamayaca-

ğını düzenlemiştir. Sözleşme ilişkisi daha kısa bir süre devam etmişse,

faaliyetin devamı sırasındaki ortalama esas alınır. Sözleşmeyi haklı bir

sebep olmaksızın acente feshetmişse, veya acentenin kusuru sebebiyle

sözleşme müvekkil tarafından haklı sebeple feshedilmişse, acente

denkleştirme tazminatı talebinde bulunamayacaktır. Denkleştirme taz-

minatı isteminden önceden feragat edilemez. Diğer bir deyişle, acente-

lik sözleşmesi acentenin denkleştirme tazminatına hak kazanmayaca-

ğını açıkça düzenlemiş olsa bile mahkeme yine de acente lehine denk-

leştirme tazminatına karar verebilir.

Tazminata ilişkin taleplerin sözleşmenin feshinden itibaren bir yıl-

lık süre içinde ileri sürülmesi gerekir.

TİCARET HUKUKU