e-kitap2011

HUKUK POSTASI 2011

Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda “Şirketler Topluluğu”

Av. Berna Aşık Zibel

Şirketler topluluğuna ilişkin düzenlemeler, 6102 sayılı yeni Türk Ti-

caret Kanunu’nu (“YTK”) ile şirketler hukuku kapsamında getirilen en

önemli yeniliklerindendir. YTK’nın şirketler topluluğuna ilişkin düzen-

lemeleri m. 195-209 arasında yer almaktadır.

Şirketler Topluluğunun Temel Kavramı: Hâkimiyet

YTK m. 195, şirketler topluluğunun varlığını “hâkimiyet” kavramına

bağlamaktadır. Buna göre, şirketler topluluğundan bahsedebilmemiz için

aralarında hâkimiyet ilişkisi olan asgari iki şirket mevcut olmalıdır.

Hâkimiyet kavramı, doktrinde, bir şirketin yatırım, işletme ve finans-

man politikalarını belirleme ve kontrol etme gücü olarak tanımlanmakta-

dır

. Hâkimiyet ilişkisi doğrudan veya dolaylı olabilir.

YTK m. 195/4-5 uyarınca topluluk, ana şirket(ler), yavru şirket(ler)

ve var ise tepedeki teşebbüsten oluşmaktadır.

YTK hâkimiyet kavramına ilişkin bir tanım içermese de, hâkimiyet

ilişkisinin tespiti bakımından “kontrol” ölçütü çerçevesinde hâkimiyet

vasıtalarını düzenlemiştir. YTK m. 195/1 ile düzenlenen hâkimiyet va-

sıtaları; pay sahipliği yolu ile hâkimiyet, sözleşme yolu ile hâkimiyet ve

diğer yollardan hâkimiyet olarak üç ayrı başlık altında sınıflandırılabilir.

Pay sahipliği yoluyla hâkimiyet, (i) kendi payları ile oy haklarının

çoğunluğuna sahip olma, (ii) şirket sözleşmesi uyarınca yönetim organın-

da karar alabilecek sayıda üyeyi seçtirebilme gücü, (iii) bir sözleşmeye

dayalı olarak tek başına veya diğer ortaklarla birlikte oy haklarının ço-

ğunluğuna sahip olma olarak üç ayrı kategori olarak belirlenmiştir.

Sözleşme yolu ile hâkimiyet, YTK m. 195’in gerekçesinde borçlar

hukuku bağlamında hâkimiyet sözleşmeleri ile kurulan hâkimiyet ilişkisi

olarak ifade edilmiştir. Hâkimiyet sözleşmesi, hissedarlık sözleşmelerin-

Mayıs 2011 tarihli Makale

OKUTAN NILSSON, Gül

; Türk Ticaret Kanunu Tasarısı’na göre Şirketler Topluluğu Hu-

kuku, 1. Baskı, İstanbul, 2009, s. 98.